Osteoporoza bağlı kalça kırığı yaşayan her 5 kadından 1'i bir yıl içinde hayatını kaybediyor. Prof. Dr. Merih Sarıdoğan, 'Canını seven önlemini erken alır' diyor....
Hemen herkesin adını duyduğu ama tehlikelerinden çok da haberdar olmadığı osteoporoz, kadınların canını alıyor! Osteoporoza bağlı kalça kırığı yaşayan her 5 kadından 1'inin bir yıl içinde hayatını kaybettiğini söyleyen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Merih Sarıdoğan, bunun nedenini şöyle açıklıyor: "Kalça kırığı sonrasında hasta ameliyat oluyor. Hemen ayağa kalkamıyor, uzun süre yatağa bağlı kalıyor. Tabii beraberinde başka hastalıkları da oluyor hastanın. Kalp, şeker, tansiyon oluyor, uzun süre yatmaya bağlı yaralar oluyor vücudunda ve bazı enfeksiyon hastalıklara da yakalanabiliyor. Bu yüzden hasta ölebiliyor. Bu daha çok ileri yaş hastalarda yaşanan bir durum. 30 yaşındaki bir insanın iyileşmesiyle 65 yaşındaki hastanınki tabii ki aynı değildir." D VİTAMİNİNİN ROLÜ Bu 'sessiz hırsız' ile mücadelede D vitamini sanılandan çok daha önemli bir rol oynuyor. En iyi D vitamini kaynağının güneş olduğunu anlatan Prof. Dr. Merih Sarıdoğan, açıklamalarını şöyle sürdürüyor: "Yaz aylarında korumasız, yani krem sürmeden 10 dakika güneşlenmekle vücut ihtiyaç duyduğu D vitaminini alabiliyor. Ayrıca kışın da kullanmak üzere bu vitamin depolanıyor. D vitaminini besinlerle karşılamak imkansız. Bunun için haftada 140 yumurta, 52 litre süt, 112 dilim beyaz peynir, 12 porsiyon sardalya, 14 porsiyon da ton balığı tüketilmesi gerekiyor.
KALSİYUM EMİLİMİNİ SAĞLIYOR Yeterli miktarda D vitamini alınmazsa bağırsaklarda kalsiyum emilimi gerçekleşmez. Yani kalsiyumun da faydasını göremezsiniz. Hep kalsiyum çok önemli diye bilinir ama onun faydalı olması için D vitamini alımı şart. Görülüyor ki, D vitaminini besinlerle karşılamak mümkün değil. 3 ay yaz güneşini çok iyi değerlendirmek gerekir. Eğer D vitamini almazsak çocuklarda 'raşitizm' dediğimiz hastalık, büyüklerde de osteoporoz oluyor. D vitamini kalsiyumun bağırsaklardan emilimi için gerekli. Kalsiyumun işe yaraması için D vitamini şart. Kemik gelişimi için önlem almaya beşikten, hatta anne karnındayken başlanmalı. Anne adayı bol kalsiyum alacak, güneşlenecek, iyi beslenecek, bebek doğduktan sonra süt veriyorsa o dönemde mutlaka daha yüksek kalsiyum alacak. Normalde 1000-1200 mg kalsiyum yetiyorsa, emzirme döneminde bu 1500'lere çıkıyor. Süt, yoğurt ve peynirle bu yeterli oluyor. Gıdayla günlük kalsiyum miktarını sağlayabiliyorsunuz ama D vitamini sağlanamıyor.
ÇOCUKLAR DEPOYU DOLDURSUN Çocukluk çağında alınan gıda ve yapılan egzersiz bankayı, kemikleri ağzına kadar dolduruyor. Bu yüzden çocuklara kolalı içecekler vermememiz lazım. Çok fazla oturmalarını engellememiz lazım. Ama maalesef çağımızın çocukları hep oturuyor. Bilgisayar başında, TV karşısında oturuyor hatta yatıyorlar. Spor yok, sokakta oyun oynamak yok. Bunların hepsi bitti. Özellikle egzersiz yapmaları gerekiyor çocukların. Eve yürüyerek gidecek, koşacak, hiç olmazsa yarım saat koşmayı, zıplamayı yapması gerekiyor. Bunlar çok önemli. 25 yaşına kadar devam ediyor kalsiyum alımı. Ama en fazla ergenlikle birlikte 18 yaşlarına kadar sürüyor. O dönemde bankayı ne kadar iyi doldurursanız onun yaşlanması daha yavaş olacaktır. Çocukluk çağında mümkün olduğunca doruk kemik deposunu güçlendirmek lazım. Ondan sonra da onu devam ettirebilmek için de kalsiyumunu D vitaminini bırakmamak lazım. Hastalarımıza egzersiz yapıp yapmadığını soruyoruz genellikle. 'Evet 1 senedir yürüyorum' diyor. Gelmiş 60 yaşına 1 senedir yaptığı yürüyüş onu geçmişteki durumundan kurtarmaz. Sadece var olan durumunu koruyabilir. Ama çocukluk çağında öyle değil. Çocukluk çağında ne kadar çok spor yaparsa, üzerine yük bindirici spor yaparsa o kadar çok faydası olur.
ERKEN MENOPOZ RİSKİ Erken menopoz veya cerrahi menopoz bizim için çok önemli risk faktörleri. Normalde Türk toplumunda menopoz yaşı 49-50'dir. Bunun daha öncesinde de bir menopoz söz konusu olabiliyor. Ameliyat sonrası yumurtalıkların alınmasıyla birden östrojen seviyesinin düşmesi çok hızlı bir kemik kaybına neden olabiliyor. Ama normal bir menopoz yaşında vücut yavaş yavaş o östrojeni depoluyor. Menopoza girse de, östrojen depolanıyor; kısmen hastaları bir süre daha idare edebiliyor. Ama erken menopozda böyle bir şey söz konusu değil. Bir süre östrojen, kalsiyum ve D vitamini kullanması gerekiyor kadının. Menopoz semptomlarının ortadan kaldırmak için bu gerekiyor. Eğer tek amacımız kemiği korumaksa, kemik yıkımını engelleyici ilaçlar kullanmamız lazım. Erken menopoz veya cerrahi menopozda çok ileri düzeyde menopoz şikayetleri ortaya çıkıyor. Onun da önüne geçecek östrojenden başka ilacımız yok.
GENETİĞİN ÖNÜNE GEÇİLEMEZ Bütün risk faktörlerini sayıyoruz ama öyle bir genetik kodlaması var ki, bu işin yüzde 60- 65'ini o belirliyor zaten. Yani siz ne yaparsanız yapın eğer genetik kodlarınız iyi değilse o aldığınız kalsiyum, D vitamini, aldığınız ilaç bile etki etmeyebiliyor. O genetiği de şu anda düzeltemiyoruz ama bu konuda çalışmalar sürüyor.
Servisi 
