Güncel | Yazarlar | Güne Bakış | Ekonomi | Aktüel | Magazin | Spor | Televizyon | Saklambaç | Astroloji | Arşiv | Ana Sayfa
Bugün: 10 Ocak 2007  
KONUYLA İLİŞKİLİ DİĞER YAZILAR
Kurtuluşta ilk kurşun
11 kişilik Heyet- Temsiliye'nin 5'i Çerkez
Ölülerin yüzleri anavatana doğru
Siyaset dünyasının Kafkas kartalları
Bazı ünlü Çerkezler
'Kültür yok oluyor'

Kurtuluşta ilk kurşun

Anayurdunu kaybetmenin acısını iyi bilen Çerkezler Anadolu'nun bağımsızlık savaşında da ön saflarda yer aldı ve Batı Cephesi'nde Yunan'a ilk kurşunu attı....



Çerkezler , sürgünden sonra Sinop, Samsun, Amasya, Tokat, Sivas, Yozgat, Kayseri, Kahramanmaraş, Hatay, Muş, Kars ve Adana, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Eskişehir, Bilecik, Bolu, Düzce, Sakarya, Kocaeli, Yalova ve İstanbul şehirlerine yerleştirildi. Osmanlı ordusunda, göçten önceki dönemle birlikte yaklaşık 300 Çerkez paşa olarak görev yaptı. Son 12 padişahın 8'inin annesi Çerkez kökenliydi. Sürgünden sonra ise 12 yıl askerden muaf olmalarına rağmen, büyük bölümü "Vatanını kaybetmenin acısını en iyi biz biliriz" diyerek gönüllü olarak Osmanlı ordusuna girdi. Galiçya'dan Trablusgarp'a, Yemen'den Çanakkale'ye kadar cepheden cepheye koştu.

KADINLARI DERNEK KURDU
Çerkezler, Osmanlı'ya geldikten sonra kültürel kimliği üzerinde en rahat ve verimli çalışmalarını İkinci Meşrutiyet'ten sonra yapabildi. Arap ve Latin harfleriyle Çerkezce ve Abhazca alfabeler hazırlandı. Beşiktaş'ta Çerkezce öğretim veren bir kız okulu açıldı. Türkiye'deki ilk dernekleri ise 1908'de İstanbul'da kurulan Çerkez Teavun Cemiyeti'ydi. Ardından aynı yıl Çerkez Kadınları Teavun Cemiyeti kuruldu. Ancak işgalle birlikte İngilizler bu dernekleri ve okulu kapattı. Kurtuluş Savaşı'nda da etkin bir rol oynayan Çerkezler, savaştaki kayıpları nüfusuna oranla en yüksek olan halktı. Kurtuluş Savaşı'nın ilk Kuvay-i Milliye Birliği, Beyşehir Çeçenleri tarafından oluşturulan "Yoldaş Birliği"ydi. Halk örgütlenmesiyle Yunanlılar'a karşı ilk savaşı başlatan da adından da anlaşılacağı gibi Ödemiş'in "İlkkurşun Köyü"ydü. Mondros Mütarekesi'ni imzalayan Osmanlı Heyeti'nin Başkanı, "Hamidiye Kahramanı" olarak da bilinen Rauf Orbay da Çerkez kökenliydi. Atatürk, Ali Fuat Paşa, Kazım Karabekir Paşa ve Refet Bele ile birlikte Türk Kurtuluş Savışı'nı başlatan ilk 5 kişi arasında yer alan Orbay, Atatürk Samsun'a doğru yola çıktığında Bandırma'ya giderek, tarih kitaplarına Çerkez Ethem olarak geçecek Ethem Bey'le görüşüp, Batı Cephesi'nin ilk temellerini attı.

ÇERKEZ ETHEM'LE GELEN HAİNLİK
İlk kabinenin Dışişleri Bakanı Bekir Sami Kunduk ve Maliye Bakanı Hakkı Behiç ile 120 kişilik ilk Meclis'in 25'i de Çerkez'di. İngilizler tarafından sürüldüğü Malta'dan döndüğü gün TBMM Başkanvekilliği'ne, ardından da tüm Meclis'in oyuyla Başbakanlık'a seçilen Orbay, Lozan görüşmelerine de Başbakan olarak, Dışişleri Bakanı İsmet İnönü ile gitti. Kurtuluş Savaşı'nın diğer önde gelen Çerkezler'i Yusuf İzzet Paşa, Batı Cephesi komutanlarından olan ve savaştan sonra Jandarma Genel Komutanlığı da yapan Orgeneral Cemil Cahit Tokdemir, Miralay Bekir Sami Günsav ve General İsmail Berkok'tu. Ankara Şeref Mezarlığı'nda yatan Atatürk'ün silah arkadaşı 63 komutandan 11'i Çerkez'dir. Kurtuluş Savaşı'nda Yunanlılar'ı Ege'de gerilla savaşıyla durduran, sonradan tarih kitaplarına "hain" adıyla geçen Çerkez Ethem'di. Savaşın başlarında Anzavur, Düzce ve Çapanoğlu gibi 3 önemli isyanı bastıran, bu arada ilk ikisinde isyana katılan birçok Çerkez'i de asan Çerkez Ethem, 2 ağabeyinin bazı çıkar çatışmaları ve İsmet İnönü ile düştüğü itilaf nedeniyle her şeyi bırakıp Ürdün'e gitti. Öldüğünde ise vücudunda savaşlardan kalan 17 yara izi bulunuyordu.

TÜRKİYE GENELİNDE 500 KÖY VAR
Çerkez Ethem'in bu durumu nedeniyle Gönen ve Manyas bölgesindeki 14 köy, Aralık 1922 ila Haziran 1923 tarihleri arasında, sadece kağnı arabalarının alabilecekleri yüke izin verilerek jandarma gözetiminde Afyon, Konya, Sivas, Tokat, Urfa, Malatya, Muş ve Bitlis'e kadar sürüldü. Türkiye genelinde 5 milyon kadar Çerkez olduğu tahmin ediliyor. Çerkez köyü sayısı ise yaklaşık 900. Abhazlar ya da Abazalar en yoğun olarak Sakarya ve Düzce'de bulunuyor. Türkiye genelinde 136 Abaza köyü var. Bunlardan 48'i Sakarya, 23'ü de Düzce'de. Bilecik, Yozgat ve Sivas'ta 8'er, Bursa İnegöl'de 7, Eskişehir ve Kayseri Pınarbaşı'nda 6'şar, Samsun ve Tokat'ta 5'er, Kocaeli ve Adana Tufanbeyli'de 3'er, Çorum'da 2, Amasya, Balıkesir ve Kütahya'da da 1'er Abaza köyü var. Türkiye'de Çerkezler'in olduğu illerin hemen tümünde Abzehler ve Şapsığlar'a rastlamak mümkün. Ancak ağırlıklı olarak Balıkesir, Çanakkale, Bursa'nın bazı ilçeleri, Eskişehir ve Samsun'da yaşıyorlar. Sadece Balıkesir'de 35 Abzeh, 25 Şapsığ köyü var. Ubıhlar ise diğer Çerkez boylarının içinde kaybolmuş durumda. Balıkesir'de ağırlıklı olarak Manyas'ta olmak üzere 20 Ubıh köyü var. Samsun'da 135, Eskişehir'de 40, Kahramanmaraş'ta ise 26 Çerkez köyü bulunuyor.

EN YOĞUN NOKTA UZUNYAYLA
Türkiye'nin hemen her yerine dağılmış olan Çerkezler'in toplu olarak yaşadıkları en önemli bölgelerden biri de Uzunyayla. Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesi merkezli bölge, Sivas ve Kahramanmaş'ın bazı bölgelerini de içine alıyor. Burada yaşayan ve tutuculuklarıyla tanınan Kabardeyler, Türkiye'de günümüze kadar geleneklerini en fazla koruyan grup. Uzunyayla'da 70 Kabardey köyü bulunuyor.


Nejdet ÇOKAN

DİĞER GÜNCEL HABERLERİ
Seri katil AntonovBu kez acı bir ihale kazandı!
Psikopat aşkHuzur ispattadır
Cinnet getirdiAcıları katlandı
Didim'de kan davası'Basit evlilik oyunu'
Zehir diyetiHayata vinçli dönüş!
Külçe altın avıPolis dehşet saçtı: 2 ölü
Dikkatsizlik kurbanıRehine krizi...
Memura rüşvetMama zehirledi
Yine özenti intiharıMaaşı az olan kadın fazla kilolu
Ya test ya hapisMaganda için özel ekip kuruldu
İstanbul'da cuma günü yağmur varEge Denizi beşik gibi sallanıyor
Tarihte bugün
EKONOMİ
Elektrik Elektrik özelleştirmeleri seçim sonrasına ertelendi
Bakanlar Kurulu'nda alınan kararı Bakan Güler açıkladı: Dağıtım...
Fiş vermeyene 139 YTL...
Yabancılar döviz ipoteğiyle...
Hazır giyimcilerin yeni...
Vodafone 1 milyar $ yatıracak
TT'nin yeni tarifesi özel...
Altın ithalatı yüzde 28...
MAGAZİN
Çamaşırsız Çamaşırsız şantaj
Usta gazeteci Şenay Düdek, Ali Güven'in Hülya Avşar'ın iç çamaşırsız...
Canlı yayında popo tartışması
Atlas'a yakından bir bakış...
Avcı'ya vesayet davası
Bu ne tuhaf ilişki
Sunucularda ani değişiklik
Sinema ve tiyatronun...
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
HAVA DURUMU
İSTANBUL Sisli 10°C 7°C 
ANKARA Sisli 8°C -2°C 
İZMİR Çok Bulutlu 16°C 8°C 
ANTALYA Çok Bulutlu 17°C 7°C 
ADANA Az Bulutlu 16°C 0°C 
EKONOMİ
IMKB E: 37.005,140 D:% -2,19
DOLAR S: 1,442 D:% -0,17
EURO S: 1,873 D:% -0,24
AKTÜEL
GÜNE BAKIŞ
SPOR
GÜNCEL
  Güncel | Yazarlar | Güne Bakış | Ekonomi | Aktüel | Magazin | Spor | Televizyon | Saklambaç | Astroloji | Künye | Ana Sayfa
    Takvim Servisi
    Copyright © 2003, 2007 - Tüm hakları saklıdır.
Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Üretim ve Tasarım  Merkez Bilgi Grubu