Güncel | Yazarlar | Güne Bakış | Ekonomi | Aktüel | Magazin | Spor | Televizyon | Saklambaç | Astroloji | Arşiv | Ana Sayfa
Bugün: 07 Ocak 2007  
KONUYLA İLİŞKİLİ DİĞER YAZILAR
Kafkasya'dan Anadolu'ya
Kadın en değerli varlık
Düğünler...
'Savaşırım'
Çerkezler kimdir?
Ata sözleri

İlk sıra kadının



ÇERKEZ toplumsal yaşamında en saygın yer önce kadınlara, sonra da konuklara aittir. Kadın dövmek, aşağılamak ve incitmek affedilmez bir ayıptır... Takvim, Kafkas Kartalları Çerkezler yazı dizisi ile tarih perdesini aralıyor...

***

Kafkasya'dan Anadolu'ya

Takvim, yüzyıllar öncesinden başlayarak tarih perdesini aralıyor ve Çerkezler sahneye çıkıyor İşte Kuzey Kafkasya'dan başlayan savaş ve sürgünlerle dolu bir kültürün, Çerkezler'in hikâyesi.

Anadolu toprakları yüz binlerce yıldır, birbirinden farklı kültürlere evsahipliği yapmaya devam ediyor. Laz'ından Ermeni'sine, Kürt'ünden Süryani'sine kadar birçok kültür, barış ve huzur içinde aynı güneş, aynı su ve aynı havanın şahitliğinde hayatı paylaşıyor. Ve bu ortak ve mutlu hayatın bir kolunu da Çerkezler oluşturuyor. İşte güzel kadınları, birbirinden nefis yemekleri ve dansları ile Türk kültürünün en renkli kısmını oluşturan Çerkezler'in tarihteki yolculuğu... Çerkezler, bugün başta Türkiye olmak üzere 40 ayrı ülkede yaşıyor. Bilinen tarihleri MÖ 6000 yılına kadar uzanan Çerkezler'in Diaspora'daki nüfusu (Herhangi bir ulusun anayurtları dışında yaşadıkları yer), anayurtları Kafkasya'da yaşayanlardan fazla. Son yıllarda Abhazya ve Çeçenistan'daki savaşlarla yeniden gündeme gelen Çerkezler, pek bilinmese de dünyanın en büyük dramlarından birini yaşadı. 142 yıl önce anavatanlarından sürülen 2 milyona yakın Çerkez'in yarıdan fazlası savaşlarda ve göçte can verdi.

HAPİSHANESİ OLMAYAN HALK
Çerkezler'de İngilizler'in "Common Law" dedikleri yapıya benzeyen, yazılı olmayan tarihin süzgecinden geçmiş bir çeşit sözlü kanunlarla bu kanunların toplumsal yaptırımları vardır. Alman literatürüne de "Adygejısches Ehrenkodex" adıyla geçen ve Khabze adı verilen bu kanunlar, bireyin toplum içindeki tutum ve davranışlarını belirleyen dürüstlük, saygı, yardımseverlik, eğitim gibi ana değerlerdir. Çerkezler'de kararlar, Khase denilen toplantılarda, Thamate adı verilen bir kişinin başkanlığında demokratik bir ortamda herkesin fikri sorularak alınır. Bu nedenle Çerkezler'in anavatanlarından sürüldükleri 1864'e kadar hapishaneleri yoktu. Çerkezler, Fransızlar gibi tarihte ilk toplumsal devrimi yapan halktır ve Abzeh boyu 1770 yılında asillere karşı ayaklanmıştır.


İSLAMİYET'E GEÇİŞLERİ 16. YÜZYIL

Çerkezce'de din sözcüğünün karşılığı yoktur. Çünkü dinden önce "Khabze" yani gelenekler gelir ve din de Khabze'nin içinde yer alır. Milattan hemen sonra tanıştıkları Hristiyanlık sınırlı bir bölgede kabul edilirken, sonraları küçük bir kısmı da Musevilik'i benimsemiştir. Bugün Kafkasya'da kalan Çerkezler'in cenaze törenlerinde siyah elbise ve şapka giyme geleneğinin Musevilik'ten kaldığı sanılıyor. Çerkezler'in İslamiyet'e geçişi ise 16'ncı Yüzyıl'da başlamıştır.

ZORLA EVLİLİK YOK
Hayat düzenleri çok demokratiktir. Çerkez evlerinde çocuklar ve kadınlar misafirden sakınmayıp yüzleri ve gözleri açık olarak onlara hizmet ederler. Çerkezler ilk günden bu yana düğünlerini de kadın ve erkek bir arada yapar. Kızları da toplumsal yapı içerisinde özgürdür. Sağlıklı bir evlilik için gerekli olan kadın ve erkeğin birbirini tanıma olayı, Çerkezler'de asırlardır "kaşenlik" adıyla yaşatılmıştır. "Zehes" denilen sohbet toplantılarında kızlar ve erkekler bir arada oturup toplum adabı içinde sabahlara kadar sohbet ederler. Bu toplantıların amacı, kızların ve erkeklerin birbirlerinin kişiliklerini tanımalarını sağlamak ve eğlenmektir. Bir genç kız veya erkek istemediği biriyle evlendirilmez. Aynı soydan gelen 7 kuşak akraba sayılır ve bu akrabalar arasında evlik yapılmaz.

ATLARINDAN VAZGEÇMEDİLER
Çerkez ve at, kış ve kar gibi birbirini tamamlayan 2 sözcüktür. Yaşam şartlarının çok güç olduğu Kafkasya'da hem sadık bir dost hem de koruyucu olarak günlük yaşamın bir parçası olan at, Çerkezler için en önemli varlıktır. Kuzey Kafkasya'da at o denli halkın yaşamına girmiştir ki, kimi zaman atlı, "adam" ya da "erkek" sözcüklerinin yerine kullanılır olmuştur. Bu nedenle ergenlik çağına gelen bir genç, bir Rus atı çalarak kendisini kanıtlamadan erkek sayılmazdı. Safkan Kabardey atları da dayanıklıklarıyla dünya çapında ün yapmıştır. Çerkezler, sürgünden sonra geldikleri Türkiye'de de atlarından vazgeçmemiştir. Kayseri ve Sivas arasındaki Uzunyayla'da yılkıda yetiştilen binlerce at, yıllarca ordunun at ihtiyacını karşılamıştır. Kırsal kesimde hâlâ geleneksel bir yaşam süren Çerkez toplumu, her toplum gibi kentleşme ve modernleşmeden kültürel erozyona uğramıştır.


Hazırlayan: Nejdet ÇOKAN

DİĞER GÜNCEL HABERLERİ
Diziden isim seçBöyle doktora can kurban
Çarşı evrime karşıKahraman yağmurlar
'Buyrun' demek caizdirBulmak bebek işi
Fuhuşa bağımlı oldularDijital Sağlık kartı ile...
Günde 1 portakal kalp...Berdelin bedeli
Bodrum'a övgü'Kaçak haram'
İş için TarkanAlmanlar Türkiye'yi tanıtacak
Annelik kavgasıSomer'in başı dertte
Kanalizasyona düştü...İmam gerçek para sahte
Müteahitlere hapis göründüKoca dayağı öldürdü
Otel çıkışında dayak iddiasıBakıcısıydı annesi oldu
Lavanta kokun, eşiniz...Soğuk, cildi yaşlandırıyor
35'inden sonra doğum riskliTaş ocağı isyanı
Çocuk merakıCeset küplerde!
Ozana 8. anıtFaydalı bir tatbikat!
İyi beslen uzun yaşa400 asırlık ağaç krizi
Tansiyon uyarısıKadınlar uykusuz
Süt kokulu ölümHayat yolda kaldı...
Yakıcı yaramazlıkTecavüzler yurdu
Eğitilmiş tacizYandı ve terk edildi
6 bin YTL'ye nankörlükHz. İsa anıldı
Sinop aşıklarıAkbaş'a tam puan
Atmacaya yardımASTİ'ye bir-ki...
Beyaz tuzağa dikkatKamyon, çarptığı yayayla uçtu
Küresel ısınma bölecekYağışlı hava gidiyor...
Hacılar geri dönüyorŞarköy'de katliam...
Zincirleme canavarİş arkadaşları ihbar etti
Yanlış gözaltıRaylar susmuyor
Kaymakam kıyağıKilosu ele verdi...
Çöpten hala haber çıkmadı25 kaçak Afgan sınır dışı edildi
Emekli polisi de gasp ettilerVurgun hediyesi oyun
2 kişiye 1.3'er milyon YTLTarihte bugün
Extra
EKONOMİ
Her Her 100 YTL'nin yüzde 24.3'ü vergi
Dolaylı vergilerin toplam vergiler içindeki oranı yüzde 70'e...
Mazda Avrupa CEO'su Muir...
İran yine sözünü tutmadı gaz...
Türkiye'nin en değerli...
Şener'den Atatürkçü 'kalkınma...
Ucuzlukta liderliğini koruyor
Çinko 2006'da rekor kırdı
MAGAZİN
Tatlıses'in Tatlıses'in patroniçesi
İbrahim Tatlıses, daha önce dizi ve kliplerinde rol verdiği sevgilisi...
Şimşek: Tesettüre karşıyım
Akmerkez'e ünlü akını...
Kibar Feyzo yorumu!
Kavganın faturası çocuklara...
'Yeni şarkıcıların hepsi...
1 milyon 350 bin YTL vergi...
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
HAVA DURUMU
İSTANBUL Çok Bulutlu 10°C 2°C 
ANKARA Sisli 5°C -3°C 
İZMİR Az Bulutlu 13°C 4°C 
ANTALYA Az Bulutlu 16°C 7°C 
ADANA Az Bulutlu 15°C 2°C 
EKONOMİ
IMKB E: 38.435,150 D:% -1,46
DOLAR S: 1,440 D:% 1,09
EURO S: 1,875 D:% 0,56
AKTÜEL
GÜNE BAKIŞ
SPOR
GÜNCEL
  Güncel | Yazarlar | Güne Bakış | Ekonomi | Aktüel | Magazin | Spor | Televizyon | Saklambaç | Astroloji | Künye | Ana Sayfa
    Takvim Servisi
    Copyright © 2003, 2007 - Tüm hakları saklıdır.
Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Üretim ve Tasarım  Merkez Bilgi Grubu