SORU: Sayın Işık, El-Kaide'nin içinden IŞDİ'i çıkardılar. Şimdi IŞİD'den Horasan çıktı. Ne iştir bu?
CEVAP: Horasan, Persler'in bölgeye hakim olduğu dönemde Afganistan, İran'ın doğusu, Tacikistan, Özbekistan ve Pakistan'ın da bir kısmını kapsayan bölgeye verilen isimdir. Horasan, Farsça güneşin yükseldiği yer anlamına gelir.
IŞİD-Horasan grubu 2013'te El-Kaide'nin Irak kolunun ayrılarak oluşturduğu IrakŞam İslam Devleti'nin Pakistan-Afganistan bölgesindeki koluna verilen isimdir. IŞİD, Taliban'ın korumasında Afganistan'a taşındı. Daha sonra içinden kendisini IŞİD-Horasan olarak adlandıran grup ortaya çıkarıldı. IŞİD-H ismi hem bölgenin adından hem de Taliban tarafından öldürülen kurucu Ebu Ömer Horasan'ın adından geliyor. Liderlerinin Şeyh Muhti Allah Kanual ve Shihab Al Muhajir olduğu söylense de istihbarat kaynakları IŞİDH'nin liderinin Shihab Al Muhajir olduğunu değerlendiriyor.
SORU: IŞİD'ten kurgulanan bu çete neden Afganistan'a uçuruldu?
CEVAP: IŞİD, Irak ve Suriye'de gücünü kaybettikten sonra Afganistan'a kaçan militanların yanı sıra bazı Arap ülkelerinden ve Tacikistan, Özbekistan, Çeçenistan, Hindistan, Bangladeş, Çin'den gelen ve Taliban'dan memnun olmayan aşırılıkçı grupların IŞİD-H'ye katılmasıyla ciddi bir güce kavuştu. Şu anda Afganistan'da önemli bir güç olmayı sürdürüyor. Savaşçıları ve liderleri Afgan olmadığı için yabancı olarak tanımlanıyor.
IŞİD-H'nin Afganistan'da ve Pakistan'da önemli bir desteği var. IŞİD-H mezhepçi bir örgüt. Azınlıklara, özellikle Hazara Şiileri'ne karşı büyük bir kin besliyor. Afgan Şiileri'nin Beşar Esad yönetimine destek verdiğini söylüyor. IŞİD-H, Afganistan'da bugüne kadar ortaya çıkan en kanlı ve radikal cihatçı grup olarak biliniyor.
Taliban, IŞİD-H sayesinde kendisini uluslararası topluma daha ılımlı olduğunu anlatabilir. Kanlı Kabil Havaalanı saldırısı Taliban'a böyle bir fırsat vermiştir. IŞİD-H, 2015'te ortaya çıkan-çıkarılan bir grup.
2019 yılında Afganistan'da saldırılarını artırdı. IŞİD-H çoğunlukla Afganistan'ın doğusunda İran sınırındaki Şii nüfusu hedef alarak kanlı saldırılar yapıyordu.
Taliban bu dönemde kendisine tehdit oluşturmayan IŞİD-H ile savaşmadı. IŞİDH'nin güçlenmesi ve Taliban ile iş birliği yaptığını söylediği aşiretlere saldırması üzerine Taliban 2015'te bin kişiden oluşan özel kuvvetlerini oluşturarak IŞİD-H'ye savaş ilan etti. Afgan ordusu ile IŞİD-H arasında da çatışmalar yaşandı. 2019'da Afgan ordusu IŞİD-H'nin yenildiğini ancak uyuyan hücrelerinin olduğunu ve bu hücrelerin saldırılar yapabileceğini duyurdu.
Nitekim 2020 Mayıs ayında IŞİD-H başkent Kabil'de Şiiler'in çoğunlukta olduğu bir bölgede kadın doğum hastanesine saldırı düzenledi.
SORU: Taliban'la Horasan arasında nasıl bir illiyet var?
CEVAP: IŞİD-H'nin Taliban ile üçüncü taraf olan Hakkani ağı üzerinden bağı olduğunu söyleyebiliriz. Taliban liderinin altındaki yönetimde çok etkili üç yardımcıdan biri olan Siraceddin Hakkani, El-Kaide ile çok yakın bağı olan Hakkani ağının başında. IŞİD-H ile Hakkani ağı arasında çok sağlam bağlar var. Bu da örgütün Taliban ile bağının olduğunu gösteriyor. Taliban 15 Ağustos'ta Kabil'in kontrolünü ele geçirince şehrin güvenliği için Halil Hakkani'yi atadı. Halil Hakkani'nin başına konmuş 5 milyon dolarlık ödül var.
2019-2021 yılları arasında Afganistan'da düzenlenen birçok saldırının arkasında IŞİD-H, Taliban'ın Hakkani ağı ve Pakistan'da konuşlu bazı küçük terör örgütlerinin iş birliği var. Taliban 15 Ağustos'ta Kabil'e girince Pul-e Charki cezaevinde bulunan ve çoğu IŞİD ve El-Kaideci olmakla suçlanan ve ceza almış olan militanları serbest bıraktı.
Bu militanların tamamı şimdi dışarıda ve özgür. IŞİD-H, Taliban'ı cihatçı hedeflerinden sapmak, Katar'ın başkenti Doha'daki lüks otellerde Amerikalılar'la görüşmekle ve savaştan vazgeçmekle suçluyor.
IŞİD-H, Taliban'ın kuracağı hükümete karşı ciddi bir tehdit oluşturuyor...
