İKİNCİ BÖLÜM
Temel Esaslar
Görev ve yükümlülük
MADDE 5 – (1) Kimlik kartının özelliklerini, tasarımını, güvenlik öğelerini, temini ve kişiselleştirilmesinde kullanılacak yöntemler ile kimlik kartında yer alacak bilgileri belirlemeye ve değiştirmeye Bakanlık yetkilidir.
(2) Kimlik kartının kişiselleştirilmesinde kullanılacak tüm elektronik sertifika ve anahtarlar Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı tarafından temin edilir.
(3) Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı, elektronik sertifika ve anahtarların teknik güvenliğinden sorumludur.
(4) Kimlik kartı işlemlerinde kullanılacak form ve belgeler ile bunların şekli ve içeriğiyle; kartın üretimi, dağıtımı, teslim yöntemi Genel Müdürlük tarafından belirlenir.
Kimlik kartının özellikleri ve kullanım alanı
MADDE 6 – (1) Kimlik kartı seri numarası bir harf, iki rakam ve bir harf, beş rakamdan oluşur.
(2) Kimlik kartında; kişi bilgileri, fotoğraf, imza, yonga, MRZ ve barkod alanları, biyometrik veri, elektronik sertifikalar ile güvenlik öğeleri bulunur.
(3) Kimlik kartının üzerindeki alan adları Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki dilde yazılır.
(4) Kimlik kartının son geçerlilik tarihi kartın üzerinde yer alır.
(5) Kimlik kartı; kimlik tespiti ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılır.
(6) Kimlik kartı, elektronik imza sertifikası yüklenmesi halinde elektronik imza işlemlerinde kullanılabilir.
(7) Kimlik kartı seyahat belgesi olarak kullanılabilir. Bu amaçla kullanımında ilgili ülkelerle yapılacak uluslararası anlaşma hükümleri uygulanır.
Bedel
MADDE 7 – (1) Kimlik kartının satış bedeli, 21/2/1963 tarihli ve 210 sayılı Değerli Kâğıtlar Kanununa göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir. Kimlik kartı satış bedelinin belirlenmesinde başvuru tarihi esas alınır.
(2) Kanuni süresi içinde yapılan doğum bildirimi ve 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu ile 3/7/2005 tarihli ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu uyarınca ilgili kuruluş yetkililerince yapılan bildirimler nedeniyle düzenlenen kimlik kartlarından değerli kâğıt bedeli alınmaz.
(3) Hatalı üretim, üretimden kaynaklanan yazım ve yonga arızası tespit edilen kartlar ile kimlik kartı sahiplerinin nüfus kayıtlarındaki maddi hataların idare tarafından düzeltilmesi sonucunda düzenlenecek kartlar, bedel alınmadan yenilenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Başvuru, Kişiselleştirme ve Teslim İşlemleri
Başvuru şekli ve nedenleri
MADDE 8 – (1) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkes kimlik kartı almak zorundadır. Kimlik kartı; doğum, değiştirme, kayıp, yeniden kayıt ve vatandaşlığın kazanılması nedenleriyle düzenlenir.
(2) Kimlik kartı başvuruları yurt içinde Genel Müdürlük web portalı üzerinden ya da çağrı merkezinden alınacak randevu ile veya randevusuz olarak nüfus müdürlüklerine, yurt dışında ise dış temsilciliklere yapılır.
(3) Kimlik kartı başvurusu, kimlik belgesi ve son altı ay içerisinde çekilmiş bir adet biyometrik fotoğraf ile yapılır. Kimlik belgesini ibraz edemeyen veya ibraz ettiği kimlik belgesinde fotoğrafı bulunmayan kişiler hakkında 12 nci maddenin ikinci fıkrasına göre işlem yapılır.
(4) Türk vatandaşlığının kazanılması nedeniyle kimlik kartı düzenlenmesinde kişinin bir adet biyometrik fotoğrafı, kimliğini ispatlayan pasaport benzeri bir belge veya vatandaşlığı kazandığını gösterir resmi bir belge istenir.
(5) On beş yaşını tamamlamış olanların şahsen başvurmaları esastır. On beş yaşını tamamlamayanların başvuruları ise veli, vasi, kayyum, bunların bulunmaması halinde, çocuğun büyük ana, büyük baba, ergin kardeşleri, çocuğu yanında bulunduranlar ya da vekâletname ibraz eden resmî vekil tarafından yapılır.
(6) Kimlik kartı başvurularında alınacak biyometrik veri, biyometrik fotoğraf ve imzaya ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenir.
(7) İlk defa kimlik kartı başvurusunda bulunan kişinin varsa nüfus cüzdanı geçersiz hale getirilir.
(8) Kimlik kartında kan grubu bilgisinin yer almasının talep edilmesi halinde kan grubu alanı sağlık birimlerinden alınmış belgeye göre düzenlenir. Daha sonraki başvurularda ise belge istenmez.
(9) Kimlik kartı başvurusu sırasında, gerekli bilgilendirmelerin yapılabilmesi için bulunması halinde başvuru sahibinin beyan ettiği iletişim numarası ve e-posta adresi de kayıt altına alınır.
(10) Kişi adına birden fazla kimlik kartı düzenlenemez.
Biyometrik fotoğraf
MADDE 9 – (1) Kimlik kartı başvurusunda kullanılacak biyometrik fotoğraflarda yüz tamamen görünür şekilde ön cepheden çekilmiş, gözler açık konumda; alın, yüz ve çene açık olmalı ve renkli cam ya da güneş gözlüğü kullanılmaz. Başvurularda kullanılacak biyometrik fotoğrafa ilişkin diğer standartlar Genel Müdürlük tarafından belirlenir.
(2) Kimlik kartı başvurusunda kullanılacak biyometrik fotoğraf taranarak sisteme kaydedildikten sonra başvuru sahibine iade edilir. Fotokopi, bilgisayarda çoğaltılan veya biyometrik olmayan fotoğraflar kabul edilmez.
(3) Yüz biyometrisinin tespit edilmesine engel olacak herhangi bir sağlık sorunu bulunması halinde bu durum başvuru makamınca kayıt altına alınır.
Koruma altında bulunan çocuklar
MADDE 10 – (1) 2828 sayılı Kanun ile 5395 sayılı Kanun kapsamında koruma altında bulunan on beş yaşını tamamlamayan çocuklara ait kimlik kartı başvurusu; veli veya vasiye ulaşılamaması veya ulaşılmasının sakıncalı olması halinde ilgili kuruluş yetkililerince yapılır.
Kısıtlıların başvuruları
MADDE 11 – (1) Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olanların başvuruları veli veya vasinin nezaretinde alınır.
(2) Akıl hastalığı veya zayıflığı nedeniyle kısıtlananların başvuruları veli, vasi veya kayyum tarafından yapılır. Bu kişilerden imza alınmaz. Standartlara uygun biyometrik fotoğraf veya biyometrik verilerin alınamaması halinde bu durum başvuru makamınca kayıt altına alınarak başvuru işlemi tamamlanır.
(3) Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşam tarzı, kötü yönetim nedeniyle kısıtlananların başvuruları veli, vasi veya kayyum nezaretinde alınır.
(4) Yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetememesi nedeniyle kısıtlananların başvuruları veli, vasi veya kayyum nezaretinde alınır. Standartlara uygun biyometrik fotoğraf veya biyometrik verilerinin alınamaması halinde bu durum başvuru makamınca kayıt altına alınarak başvuru işlemi tamamlanır.
İnceleme
MADDE 12 – (1) Kimlik kartı başvurusunda bulunan kişinin kimlik ve adres bilgileri kontrol edilir. Yerleşim yeri adres bilgisinin olmaması veya bu bilgilerde değişiklik olması durumunda usulüne uygun olarak adres beyan işlemi tamamlandıktan sonra kimlik kartı başvurusu alınır.
(2) Kimlik belgesi ibraz edemeyen veya ibraz ettiği kimlik belgesinde fotoğrafı bulunmayan kişilerin başvurularında kimlik kartı düzenlenmesinde aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılır:
a) On beş yaşını tamamlayan kişinin MERNİS'te kayıtlı aynı kişi olup olmadığı hususunda tereddüde düşülmesi durumunda ana, baba, büyük ana, büyük baba, eş, varsa ergin kardeş veya ergin çocuklarının veya vasinin beyanı başvuru makamlarınca yeterli sayılır.
b) 2828 sayılı Kanun ile 5395 sayılı Kanun kapsamında koruma altındakiler ile cezaevi, bakımevi, huzurevi gibi kurumlar bünyesinde bulunan on beş yaşını tamamlamış kişilerin sistemde kayıtlı kişi olup olmadığı konusunda tereddüde düşülmesi halinde ilgili kurumlar tarafından düzenlenecek fotoğraflı resmî belge ile başvuruları alınır.
c) (a) ve (b) bentleri kapsamında alınan başvurularda sistem üzerinden beyanın doğruluğu kontrol edilir ve başvuru belgesinde "Başvuran Kişinin İmzası" alanında kayıt altına alınır.
ç) Nüfus müdürlüğünce yapılan inceleme sonucunda başvuran kişinin, kaydın sahibi olup olmadığı hususunda tereddüt oluşması halinde, Kimlik Tespit Formu düzenlenerek mülkî idare amirinin emri ile kolluk kuvvetlerince soruşturma yaptırılır. Soruşturmanın olumlu sonuçlanması durumunda kişinin başvurusu ile ilgili işlem tamamlanır.
d) Dış temsilciliklere yapılan başvurularda başvuran kişinin, kaydın sahibi olup olmadığı hususunda tereddüt oluşması halinde ise Kimlik Tespit Formu düzenlenerek başvuru sahibinin ana, baba, ergin kardeş, eş ve ergin çocuklarının; bunların bulunmaması halinde ise başvuru sahibinin belirlediği Türkiye'de tanıklığına başvurulacak kişi/kişilerin yerleşim yeri adreslerinin bulunduğu nüfus müdürlüklerine gönderilir. İlgili nüfus müdürlükleri tarafından mülkî idare amirinin emri ile kolluk kuvvetlerince soruşturma yaptırılarak sonucundan başvurunun yapıldığı dış temsilciliğe bilgi verilir. Soruşturmanın olumlu sonuçlanması hâlinde kişinin başvurusu alınır.
e) Soruşturma sonucunda kişinin iddia ettiği kaydın sahibi olduğunun tespit edilememesi hâlinde; varsa ana veya babasından, ana veya babasının ölmüş olması hâlinde ise varsa kardeşlerinden; anası, babası veya kardeşi olduğuna dair tıbbi rapor veya Türk mahkemelerinden alınmış tespit kararı ibraz edilmedikçe kimlik kartı başvurusu alınmaz.
Biyometrik verilerin alınması, karşılaştırılması ve kaydedilmesi
MADDE 13 – (1) Biyometrik verilerin alınmasına, işlenmesine ve karşılaştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenir. Kimlik kartı başvurusunda Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre işlem yapılır.
(2) Kimlik kartı başvurusunda bulunan kişinin daha önce alınmış olan biyometrik verisinin doğrulanması halinde tekrar biyometrik verisi alınmaz.
(3) Kişilerden biyometrik veri alınmasına engel teşkil eden bir durumun bulunması veya belgelendirilmesi halinde biyometrik veri alma işlemi yapılmaz ve bu husus kayıt altına alınır.
(4) Kompozit doku veya el nakli yapıldığı tespit edilen kişilerin ya da bağışçının daha önceden biyometrik veri kaydının olması hâlinde doku nakli operasyonundan sonra nakil yapılan kişilerin biyometrik verileri alınarak merkezi veri tabanındaki kayıtları güncellenir ve açıklama yapılır.
Geçici kimlik belgesi
MADDE 14 – (1) Kimlik kartı başvurusunda bulunan kişiye, kimlik kartı teslim edilinceye kadar geçerli olan ve kimliğini ispata yarayan geçici kimlik belgesi düzenlenir. Geçici kimlik belgesinin şeklini ve geçerlilik süresini belirlemeye Genel Müdürlük yetkilidir.
(2) Geçici kimlik belgesi ile işlem yapacaklar tarafından belgenin geçerliliği ve doğruluğu Kimlik Paylaşımı Sistemi, e-Devlet veya Bakanlığın belirleyeceği sistem üzerinden kontrol edilebilir.
Afet durumunda kimlik kartı alınması
MADDE 15 – (1) Afet nedeniyle genel hayata etkili olacak derecede zarar gören yerlerde kimlik kartı kullanılamaz hale gelen veya kaybolan vatandaşların başvuruları, mülki idare amirinin vereceği karar üzerine Genel Müdürlüğün koordinesi ile alınır.
(2) Afet nedeniyle kimlik kartı talebinde bulunan kişinin merkezi veri tabanında fotoğrafı ile biyometrik verisinin bulunması hâlinde güncel fotoğraf şartı aranmaksızın başvurusu alınır.
(3) Afet nedeniyle herhangi bir yerleşim yerinde bulunan kişinin kimlik kartı talebinde, kendisini tanıyan veya misafir edenlerin tanıklığı ile başvuru alınır. Talep belgesine, iki tanığın imzası alınır.
Gezici kayıt terminali
MADDE 16 – (1) Kimlik kartı başvurusu için nüfus müdürlüğüne gelemeyeceğini belgelendiren kişilerin başvurularında, iş hacmi ve personel durumu göz önüne alınarak mülki idare amirinin onayı ile Gezici Kayıt Terminali kullanılabilir.
Kişiselleştirme
MADDE 17 – (1) Kimlik kartının kişiselleştirilmesinde kullanılacak sistemi belirlemeye Bakanlık yetkilidir.
(2) Başvuru sahibinin kimlik bilgileri, biyometrik verisi, fotoğrafı, ıslak imzası, kart seri numarası ve elektronik sertifikaları ile talep edilmesi halinde din bilgisi ve kan grubu, belirlenen veri yapısına uygun olarak yazılmak suretiyle kart kişiselleştirilir.
(3) Kişiselleştirme aşamasından sonra kimlik kartı değerli kâğıt olarak kabul edilir.
(4) Kişiselleştirilmemiş ve kişiselleştirilmiş kimlik kartlarının kontrollerinin yapılmasına ilişkin usul ve esaslar Genel Müdürlük tarafından belirlenir.
(5) Kalite kontrolü veya kişiselleştirme sırasında hatalı olduğu tespit edilen kimlik kartları belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde imha edilir.