Ramazan'da böbrek rahatsızlıkları ve özellikle taş hastalıklarının arttığı doğru mu?Ne yazık ki doğru. Böbreklerimiz kanı süzerek atıkları ayrıştırır ve bunları su ile karıştırarak idrarı yapar. İdrar ile vücudumuz istenmeyen maddelerden arınır. Yeteri kadar sıvı alınmadığında bu işlemin zorlaşmasına bağlı olarak böbrek hastalıkları artar. İçinden yeteri kadar su geçmeyen borularda nasıl kireçlenme olursa, böbreğin boru sistemi içinde de kireç benzeri özellikle kalsiyum yoğunluklu mineraller birikerek taş oluşumuna neden olur.
Vücudumuz ne kadar suya ihtiyaç duyar?Suyu vücudumuzun en önemli gıdası olarak kabul etmemiz gerekir. Vücudumuzun yaklaşık yüzde 60-65'i sudan oluşur. Nefes alıp verirken, terleme ve büyük abdest ile biz farkında olmadan yaklaşık günde 700- 1200 ml civarında sıvı kaybederiz. İdrar ile atılan miktar da eklediğinde; neden biz doktorların en az günlük 2 litre su tüketilmesi gerektiğini söylediğimiz daha iyi anlaşılır. Bu durum özellikle yaz aylarında artmaktadır. Bir de günlük alınması gereken miktar Ramazan aylarında kısıtlı bir süre içinde alınmak durumunda olduğundan sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Yetersiz su alımı hangi hastalıklara yol açar?Tüm dokuların suya ihtiyacı vardır. Susuz kalındığında sıvı elektrolit dengesizlikleri, bayılma hissi, halsizlik, deri esnekliğinde azalma, mide bulantısı, baş dönmesi, huzursuzluk özellikle yaşlılarda şuur bulanıklığı ve sinirlilik gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Bunlar sadece şikayet derecesinde kalmayıp çok daha ciddi hastalık tabloları da oluşturabilir. Özellikle zaten böbrek taşı hikayesi olanlarda daha sık olmak üzere; böbrek taşı oluşumu ve bunun verdiği sancılar, kanının yoğunlaşmasına bağlı olarak beyinde tıkanıklıklar ve inmeler, tansiyon yükselmeleri, eğer bireyler kan sulandırıcı, epilepsi ilaçları gibi ilaçlar kullanıyorlarsa bunların doz oynamalarına bağlı yan etkiler sayılabilir.
Korunmak için neler yapılabilir? Yeterli sıvının alınması çok önemli. Suyu tek bir büyük parçada değil yarım saatlik aralıklarla birer bardak şeklinde tüketilmesi daha faydalı olacaktır. Bu miktarın 1-1.5 litrenin altında olmaması gerekir. Ayrıca içtikleri suya koyacakları bir limon suyunun hem idrar yolları enfeksiyonlarından hem de böbrek taşı oluşumundan koruyucu olacağı da kanıtlanmıştır. Limon suyu yüksek oranda C vitamini içerir. C vitamini kimyasal adı ile sitrik asit böbrek yolu ile atılır ve atılırken idrarın asit dengesini ayarlar. Bu şekilde mikropların üremesini engellediği gibi böbrek taşlarının ana kaynağı olan kalsiyumun da çökmesini azalttığından çözünür halde tutarak böbrek taşları için de koruyucu etki gösterebilmektedir.
RİSK ALTINDAKİ HASTA GRUPLARI
DOÇ. Dr. Haluk Kulaksızoğlu, Ramazan'da özellikle dikkat etmesi gereken veya risk altında olan özel hasta gruplarını şöyle sıraladı: Genellikle oruç tutacak kişiler 65 yaş üzerindeyse, doğuştan veya sonradan tek böbrekliyse, daha önce böbrek hastalığı veya taş düşürme şikayeti olmuşsa, şeker hastalığı varsa, düzenli kalp ilacı veya kan sulandırıcı kullanıyorsa, beyinden inme gibi ciddi rahatsızlıklar geçirdiyse oruca başlamadan önce sağlık kontrollerini yaptırmalı.
Gazlı içecekler keyfinizi kaçırır
* Kola, gazoz gibi asitli içeceklerden Ramazan'da ve diğer zamanlarda uzak durulmalı. Çünkü bu içeceklerin gazlı olmasını sağlayan karbonik asit, vücutta taş oluşumuna yol açar.
* Meyve suları doğal ise tercih edilebilir.
* Maden suyu, kaybedilen minerallerin yerine konmasında faydalı olabilir. Ancak aşırı tüketilmemelidir.
* Böbrek taşı olanlara önerilmeyen süt ve süt ürünlerinin, çok aşırı olmadıkça böbrek taşı oluşumunda etkisi bulunmaz.
* Çay ve kahve kalsiyum emilimini olumsuz etkileyerek yine böbreklerde taş riski yaratır.
HAZIRLAYAN: HÜLYA BALCI
