AİLENİ TAKİP ET!
Testis kanserinde metastatik (başka yerlere tümor hücrelerin yayılması) bulunduğunda bile yüzde 85-90 hastada tam anlamıyla tedavi imkanı bulunmaktadır. Ancak testis tümörlerinin hızlı yayılma potansiyeli olduğu için en kısa zamanda cerrahi tedavi gerektirmektedir. Testislerin haya torbasına inmemiş ya da geç inmesi hikayesi, Klinefelter sendromu gibi bazı genetik bozukluklar, birinci derece akrabalarda (baba, kardeş) testis kanseri görülmüş olması, daha önceden testis kanseri bulunması ve kısırlık hikayesi olanlarda testis kanseri daha sık görülür.
AĞRI-ŞİŞLİK VARSA...
Genellikle hastalar testislerinde tek taraflı ağrısız şişme ve sertlik ile hekime başvururlar. Yüzde 20 hasta testis etrafındaki ağrıdan yakınır. Aksi ispat edilinceye kadar ağrısız testis bölgesindeki sertlik, iltihabi bir durum öyküsü olmadıkça testis tümörü olarak kabul edilip en yakın üroloji doktoruna başvurmayı gerektirir. Şüpheli durumda fizik muayenesi yapılır. Testis tamamında veya bir bölgesindeki sertlik üroloji doktoru tarafından kolaylıkla elle tespit edilir. Ardından mutlaka testis kanseri tümör belirleyicileri dediğimiz kan testleri yapılmalıdır. Ancak bu belirteçler hastaların yalnızca yarısında yüksek saptanır; diğer bir deyişle her kanser hücresinde bu belirteçler salgılanmaz. Bu durumda belirteçlerin yüksek olmaması kanseri ekarte ettirmez. Ayrıca yapılan ultrason ile tanı mutlaka desteklenmelidir; tecrübeli. Radyolog ultrason ile kitleyi yüzde 100'e yakın tespit edebilmektedir. Ancak bu tetkiklere rağmen tanı tam olarak doğrulanamasa bile klinik olarak üroloji doktorunun şüphesi durumunda cerrahi yöntemle o testisin çıkarılıp patolojik incelenmesi önerilir.
KİTLE ÇIK ARILMALI
Eğer hasta tek testisli ise kitle çok büyük değil ve çıkarılması mümkünse sadece kitlenin çıkarılması (testis koruyucu cerrahi) denenebilir. Kitlenin 2 cm'den küçük olması veya tümor hacmi testis hacminin yüzde 30'undan daha az olması durumunda bu yaklaşım denenebilir. Bu durumdaki hastaların operasyon sonrası yakın takibi gerekir.
VAKİT KAYBET MEMELİ
Testis kanserinin hızlı yayılma potansiyeli mevcuttur. Bu nedenle ürolojik açıdan acil bir ameliyat olarak kabul edilir. Vakit geçirmeden cerrahi işlem yapılmalıdır. Bu kanserden şüphelenildiğinde kasık üzerinden yapılan kesi ile testis ve etrafındaki zarla kaplı yapılarıerkeklik bezleri ve damarlarını içerenkordon birlikte çıkarılır.
BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİRMEK ÖNEMLİ!
Kanserden korunmak için doğru beslenmek ve bağışıklığı güçlendirmek gerekiyor. Günlük beslenmede ekmek, et, süt ve sebze-meyve grubu gıdaları dengeli olarak tüketmek önem taşıyor. Uzmanlar antioksidan özellikli kurubaklagiller, sebze-meyveler, tam tahıl grubu, balık, zeytinyağı gibi besinleri öneriyor.
KEMOTERAPİ ÖNCESİNDE SPERMLER SAKLANMALI
Hastalık kesinleştiğinde hemen başka yere yayılıp yayılmadığı araştırılmalı. Karın-akciğer tomografisi ve tümör ile ilgili kan testlerine aralıklarla bakılmalı.
Metastaz açısından tarama yapıldıktan sonra hastaların mümkünse onkoloji ve radyasyon onkolojisi de içeren bir merkezde üroloji ve bölümlerin ortak kararlarına göre takip edilmesi gerekir. Kemoterapi olacak hastalara kemoterapinin olası geçici kısırlık etkisinden dolayı sperm dondurma ve saklanması önerilmelidir.
Testis kanseri erken evrede tedavi edilebilirliği oldukça yüksektir. En sık görülen yaşlar olan 15-35 yaş arası genç erkeklerin en azından ayda bir kez kendi kendine testis muayenesi (kadınların meme kanseri açısından kendi kendilerine meme muayenesi yapması gibi) yapması öğütlenmeli ve öğretilmelidir.
SOYA-ZENCEFİL KORUMADA ETKİLİ
Herhangi bir kitle veya boyutlardaki değişiklikle de belirti veren testis kanseri 40 yaşından sonra nadiren görülüyor. İnmemiş testisler risk yaratıyor. Yaban mersini, zencefil ve kimyon gibi bazı besinler ise bu kanserden korunmada etkili oluyor. Soya fasulyesi, antikanserojenik bileşikleri içeriyor. Fitoöstrojenler özellikle hormon bağımlı kanserlerin kontrol ve önlenmesinde rol oynuyor. Beslenmenizde haftada birkaç kez soya fasulyesi tüketilmesi bu kanserin oluşum riskini düşürüyor. İdrar söktürücü özellikleri nedeniyle maydanoz ve tarhun yenilmesi gerekiyor.
RİSKİ ARTIRAN BESİNLER
Gençlerin gözdesi hamburger Aşırı yağlı koyun, sığır, keçi ve tavuk etleri Yağda kızartılmış gıdalar Tuzlanmış besinler Yağlı etten yapılmış köfteler Tütsülenmiş besinler Sucuk, sosis, salam gibi nitrit eklenmiş şarküteri ürünleri Doğrudan ateşte pişirilmiş etler Tereyağı ve iç yağı Sebze ve meyvelerden fakir beslenmeHAZIRLAYAN: HÜLYA BALCI
