CİNSİYETE GÖRE EMOJİ
Hiç emoji yollanmadığında Türkçenin azizliğinden kavgalar bile çıkıyor. Biz de ülkelere, cinsiyete ve yaşa göre emojilerin kullanım haritasını çıkaran, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi ve dijital iletişim uzmanı Ali Murat Kırık ile bir araya geldik, emoji dünyasında bir yolculuğa çıktık.
Kırık, ilk olarak kitle iletişim araçlarında köklü değişim yaşanmasından kaynaklı emojilerin ortaya çıktığını belirtiyor. Bilgisayar teknolojisi, internet ve sohbet uygulamalarının hayatımıza girmesiyle emoji ihtiyacının belirdiğini söylüyor: "Yazıda duygunun ifade edilebilmesi adına 1990'lı yıllarda mobil iletişim üzerine çalışmalar yapan, Japon teknolog Shigetaka Kurita emojileri var etti. Klasik anlamda iki nokta üst üstte parantez ile gülme ifadesi ya da iki nokta üst üstte ters parantez ile üzgünlük ifadelerini geliştirdi. İşaretler ilk mobil telefonlarda etkisini hissettirdi. 1998'de görsel duyguların karakterize edilmiş hali NTT Docomo adlı firmanın cihazında kullanıldı. Şu anki emojilerin ilki onlar; akıllı telefonlar, tabletler, anlık mesajlaşma uygulamalarıyla birlikte emojiler günümüzdeki halini aldı" diyor.
1990'ların sonunda internetin Türkiye'de yaygınlaşmasıyla birlikte sohbet uygulaması da çokça kullanıldı. Kırık, "Akıllı telefon teknolojisiyle birlikte ise emojiler hayatımıza tam anlamıyla 'merhaba' dedi" diyerek emojinin Türkiye'deki serüvenine değiniyor.
YANLIŞ EMOJİ KULLANIMI
Emojilerde göstergebilim söz konusu ve oradaki ifadelerle bir şeyler anlatmaya çalışıyorsunuz ancak bu emoji kullanımında kültürden kültüre farklı anlamların çıkabildiğini söyleyen Kırık, emoji gönderimlerinde emojinin anlamını bilmemekten kaynaklı sorunlar da yaşandığından söz ediyor: "Türkiye'de anlamını bilmemekten kaynaklı emoji gönderimlerinde yanlış anlaşılmalar da yaşanabiliyor. Örneğin dudaklar yana doğru olan bir emojinin anlamı ıslık çalmak. Bazıları bu emojiyi öpücük anlamında anlıyor, kargaşa çıkıyor. Örneğin bir arkadaşım bir göz işareti gönderdi. 'Niye gönderdin?' dedim. 'Anlamı cin gibi bakmak' dedi. Dünyadaki anlamı inanıyormuşum gibi dinliyorumdur. Kültürlere göre emojinin anlamı değişiyor, iletişim kargaşası oluşuyor."
İSLAMOFOBİ EMOJİDE DE VAR
Müslümanların simge ve sembolleri emojilerde kullanılmıyordu. Son dönemde dört emoji, mobil uygulama işletim sistemleri tarafından eklendi. İslam düşmanlığının emojilerdeki boyutu hakkında Kırık, "Kâbe, cami, başörtülü kadın ve tesbih emojisi var. Müslümanların baskısı sonucu eklendi ama göstermelik eklediler. İslam düşmanlığının önüne geçilmeli ki, Müslüman sembolleri artsın!" diyor.
EMOJİLER NEDEN SARIDIR?
"Emojilerde yüzler sarıdır. Simpsonlar dizisinde ten rengi sarı. Sarı beyaza daha yakın bir renktir. Irkçılık yükselen bir değer. Ten rengi ayrımının emojide kalkması gerekiyor. Tepkiler sonrasında esmer ve siyahi emojiler çıktı."
CENAZE HABERİNİ BEĞENİYORUZ
Biri vefat ettiğinde çoğu kişi sosyal medyadan duyurusunu yaparak akrabalarını, dostlarını haberdar ediyor. Cenaze haberlerinin altına ise insanlar beğeni koyabiliyor. Bu Facebook ve Twitter'da sık yaşanıyor. "Neden cenaze duyurusuna beğeni işareti koyuyorsun?" diye sorulduğunda insanlar "Başın sağ olsun!" manasında beğendiklerini söylüyor. Kırık, "Dünyada böyle bir anlamı yok! Cenaze duyurusu beğenme Türkiye'ye has bir durum" diyor. Dr. Öğretim Üyesi Ali Murat Kırık, "Amerika'da daha ilkokulda çocuklara emojilerin anlamı anlatılıyor. Emojilerin dünya ve Türkiye'deki anlamlarını gösterecek bir emoji sözlüğüne imza atmak istiyorum" diyerek hedefini paylaşıyor.
EN ÇOK GÖNDERİLEN BEŞ EMOJİ
Dr. Öğretim Üyesi Ali Murat Kırık, yaptığı araştırma sonucu Türkiye'de en çok kullanılan ilk beş emojiyi de tespit etti. Yaşa ve cinsiyete göre fark göstermeyen ilk beşin ilk sırasında gülmekten gözyaşı döken emoji yer alıyor. İkincisi gözünü kısarak gülme ifadesi. Üçüncü ise kalp emojisi. Dördüncü sırada ise ağızdan kalp çıkan görsel yaygın... Başparmağın havada olduğu, 'Tamam, beğendim, anladım!' işaret ise beşinci sırada. Kırık, "Erkekler kalp şeklini kadınlara göre daha yoğun kullanıyor. Ağızdan kalp çıkan öpücük figürünü insan sevdiklerine gönderirdi. Şimdi arkadaşlara da gönderiliyor" diyerek anlatıyor. Araştırma neticesinde "Kadınlar mı yoksa erkekler mi Türkiye'de daha fazla emoji kullanıyor?" sorusunun cevabı ise kadınlar. Öğretim görevlisi Kırık, "Kadınlar erkeklerden daha fazla emoji kullanıyor ve duygularını erkeklere göre daha yoğun yansıtıyor" diyor.
SABAH
