Hadi ipucu 16 Ocak: Taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan nedir? Dibek nedir?

Hadi ipucu sorusu kahvenin toz haline getirilmesinde kullanılan havandan geliyor. Bu havan, taştan ya da ağaçtan yapılıyor. 12.30'da yapılacak yarışmada, bu havanın ismi soruldu. Peki, taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan nedir? İşte 16 Ocak Hadi ipucu sorusu ve yanıtı...

Giriş Tarihi 16 Ocak 2019, 00:00 Güncelleme 16 Ocak 2019, 11:30
Hadi ipucu 16 Ocak: Taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan nedir? Dibek nedir?

İÇİNDEKİLER

Hadi ipucu sorusu yayınlandı. Hadi tarafından yapılan açıklamada, "Kültürümüzde apayrı bir yeri olan kahvenin toz haline getirilmesinde kullanılan ve içinde genellikle kahve dövülen, taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan hangisidir? İpucunu çoktan bulduysan, bunu mutlaka köpüklü bir kahveyle kutlayalım!" denildi. İşte 16 Ocak Hadi ipucu sorusu ve yanıtı...

HADİ İPUCU SORUSU (16 OCAK 2019)

Soru: Taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan nedir?

Cevap: DİBEK

Dibek, kahve çekirdeklerini dövmek için kullanılan 40 cm yüksekliğinde 25 cm çapında içi oyuk ağaç kütük. Genellikle ceviz gibi sert ağaçtan yapılır. Üzerinde çok güzel oymalar ve süslemeler bulunur. Taştan, tunçtan ve demirden olanları da mevcuttur.

Dibek tokmağı ise dibekteki kavrulmuş kahveyi dövmeye yarar. Genelde demirden yapılır, 25-30 cm uzunluğundadır. Dövme yapılan kısmı 5 cm kalınlığında olup ele tutulan kısmı ise 3-4 cm inceliktedir.

Kahve Tavası: Çekirdek kahvenin kavrulduğu tavadır. Büyük bir kepçe gibi olup değişik büyüklükte olanları vardır. Genelde 25-30 cm çapında kalın bir sac ve 90-100 cm uzunluğunda sapı bulunur. Bazılarının sapında el işlemesi motifler de bulunur. Tava kısmından hemen sonra, 10-15 cm yüksekliğinde iki ayağı bulunur.

Kahve Kaşığı: Tavanın içindeki kahveyi karıştırmak için kullanılır. Düz bir kepçeye benzeyen 5-6 cm çapında, 40-50 cm lik sapı olan bazıları işlemeli bir kaşıktır.

Kahve Dolabı: Çok miktarda çekirdek kahvenin kavrulması için sacdan yapılmış ve bir eksen çevresinde dönen dolap biçimli alettir. Odun ateşinin üzerine konan bu dolap, kolu vasıtasıyla çevrilerek içindeki kahveler kavrulur.

Kahve Değirmeni: Kavrulmuş çekirdek kahveyi öğütüp toz haline getirmek için kullanılan genellikle pirinçten yapılmış, üstü kubbemsi, silindir biçimli alet. Çekirdek kahvenin konulduğu bir haznesi ve çarkı döndüren portatif bir kolu vardır. Mırra'nın dışında yapılan kahveler, bu öğütülmüş kahveden yapılır.

Kahve Kutusu: Cevizden yapılmış, 20x10 cm ebadında, 10-12 cm yüksekliğinde etrafı işlemeli elips biçiminde kapaklı bir kutudur. Evlerde, çekilmiş kahve bu kutularda muhafaza edilir.

Kahve Gümgümü: Bakırdan yapılmış olup içi kalaylıdır. En büyüğü 50-60 cm, en küçüğü ise 15 cm kadardır. Mırra hazırlanan gümgümler 6-7 adet olup büyükten küçüğe doğru bir takım halindedir.

Kahve Cezvesi (İbriği): Hazırlanan mırra'nın dağıtılmak üzere konulduğu kollu ve kapaklı cezvedir. Genelde bakırdan veya pirinçten yapılır ve içi kalaylıdır. Çeşitli boyda olanları vardır. Şekerli kahvelerde köpük arzu edildiğinden, ağzı açık cezveler kullanılır. İçine kömür konulan semaver tipi cezveler de vardır.