Çalışma hayatı boyunca sigorta primi ödemek emekliliğe hak kazanmanın en temel şartlarından biridir. Ancak sigortalı çalışanların prim ödeme gün sayısı tam olmadığında emekli olabilmeleri için bazı yasal yollar mevcuttur. Bu yolların başında eksik prim günlerini toplu ödeme ile tamamlamak geliyor. İşte konuyla ilgili Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem'in köşe yazısı...
EYT Kapsamında Emeklilik: Yaş Şartı Aranmadan Emekli Olunabilir
Eğer 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuşsanız EYT'li sayılırsınız ve emekli olmak için belirli bir prim gününü tamamlamanız ve sigortalı olma sürenizin belli bir süreyi geçmesi gerekir.
Erkekler için bu süre 25 yıl, kadınlar için ise 20 yıl olarak belirlenmiştir. Yaş şartı aranmadan emeklilik mümkün olurken 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için prim ödeme ve yaş şartı gereklidir. Ancak bu süreçte prim ödemek için çeşitli yöntemler bulunuyor.
Prim Ödeme Yöntemleri: 4A, 4B ve 4C Kapsamı
Emeklilik için prim ödemek amacıyla üç ana yöntem bulunmaktadır:
4A (SSK) Kapsamı: Bir işyerinde çalışarak işveren tarafından prim ödenmesi.
4B (Bağ-Kur) Kapsamı: Kendi priminizi kendiniz ödeyerek emeklilik için gerekli prim gün sayısını tamamlamak. Bu, bir işyeri sahibi veya şirkete ortak olma durumunda geçerlidir.
4C (Memur) Kapsamı: Memurlar, devletteki görev süresini tamamlayarak primlerini devletin ödemesini sağlar.
Borçlanma: Emeklilik İçin Çalışmadan Prim Ödemek
Yasalar, bazı durumlar için sigortalı olmayan günler için prim satın alma imkanı tanıyor. Bu yöntemle, çalışmadan belli şartlarda prim ödeyerek emeklilik için gerekli prim sayısı tamamlanabilir.
İşte borçlanabileceğiniz bazı durumlar:
1. Kadınlar İçin Doğum Borçlanması
Kadın sigortalılar, üç çocuk için doğum borçlanması yaparak toplamda 2.160 gün prim kazanabiliyor. Bu prim ödemesi, emeklilik için erken bir tarih elde etmeyi mümkün kılabiliyor.
2. Askerlik Borçlanması
Erkekler, askerlik sürelerini borçlanarak işe giriş tarihlerini geri çekebilir ve 1 yıl erken emekli olma şansı elde edebilirler. Ayrıca sigortadan sonraki askerlik süreleri de borçlanılarak prim kazanılır.
3. Silah Altında Geçen Süreler
Er veya erbaş olarak askerlikte geçirilen süreler de toplu ödeme ile borçlanılabiliyor.
4. Ücretsiz İzin ve Doktora Eğitimi
Memurların ücretsiz izin süreleri, doktora veya tıpta uzmanlık eğitimi gibi sigortalı olmadan geçirilen süreler de borçlanılabiliyor.
5. Avukatlık Stajı ve Grev Süreleri
Sigortalı olmadan yapılan avukatlık stajları ve grevde geçirilen süreler de borçlanarak emeklilikte sayılabilir.
Erken Emeklilik İçin Geriye Dönük Ödeme İmkanı
Kadınlar doğumdan önceki sigortalı sürelerini borçlanarak emeklilik için gereken primi tamamlama avantajına sahip.
Sigortasız geçirilen yıllar, çocuk borçlanması ile telafi edilebilir. Erkekler ise askerlik sürelerini borçlanarak işe giriş tarihlerini geri çekebilir ve erken emeklilik hakkı kazanabilir.
Bu durum, özellikle anneler için çocukları doğurmadan önceki çalışma dönemlerini borçlanma imkanı tanır.