Bazı kadın çalışanlar doğum yaptıktan sonra çocuklarının bakımı için iş hayatından uzak kalıyor. Bu nedenle prim gün sayıları az kalıyor, emeklilikleri gecikiyor. Yasalarımız bu duruma çözüm için doğum borçlanması hakkı tanıyor.
Bazı kadın çalışanlar doğum yaptıktan sonra çocuklarının bakımı için iş hayatından uzak kalıyor. Bu nedenle prim gün sayıları az kalıyor, emeklilikleri gecikiyor. Yasalarımız bu duruma çözüm için doğum borçlanması hakkı tanıyor.
■ Kimler borçlanma yapabilir?
Hangi kurumdan olursa olsun bütün kadın çalışanlar, yani SSK'lı olanlar, kendi işini yapan Bağ-Kur'lular ve memur olan anneler doğum borçlanması yapabiliyor. İsteğe bağlı sigorta ödeyerek Bağ-Kur'lu olanların da doğum borçlanması imkanı var. Ancak borçlanma yapabilmek için doğumların ilk sigortalı olunan tarihten sonra gerçekleşmesi gerekiyor. Ayrıca çocuğun sağ olması gerekiyor. Doğduktan sonra bir müddet yaşayan çocuklar için yaşadığı süre kadar borçlanma yapılabiliyor.
■ Staj sonrası süre borçlanılabilir mi?
Normal şartlarda emeklilik hesabında staj başlangıcı ve stajda geçen süreler dikkate alınmıyor. Anneler eğer staj başladığı tarihten sonra doğum yapmışlarsa bu doğumları borçlanarak erken emeklilik imkanı elde ediyor.
■ Hangi süreleri kapsıyor?
Borçlanma yapılması için o sürelerde çalışılmaması, yani primlerinin ödenmemiş olması gerekiyor. Eğer doğumdan sonra çalışmaya başladıysanız, o süreleri borçlanamazsınız.
■ Ne kadar süre için yapılıyor?
Her çocuk için 720 gün, yani 2 yıl prim kazanılıyor. Çocuğun doğumundan sonraki 2 yıl çalışılmamışsa, bu süre borçlanma ile kapatılabiliyor ve primler emeklilik hesabında kullanılıyor.
■ Anneye hangi avantajları sağlıyor?
Kadınlar doğum sonrası çalışmadıkları günlerin primlerini toplu olarak hizmet süresine ekletebiliyor. Böylece 3 çocuğu olan bir anne 6 yıllık, yani 2160 günlük primi çalışmadan ödeyip emeklilik hesabında kullanabiliyor.
■ Emeklilik öne alınıyor mu?
Yılını ve yaşını doldurmuş bir annenin primi eksikse bu süreleri çalışarak tamamlar. Örneğin; 2160 gün primi eksikse ve 3 doğumu varsa 6 yıl çalışıp prim ödemesi gerekir. Ancak doğum borçlanması sayesinde 6 yıllık primi toptan öder ve 6 yıl beklemeden emekli olabilir. Onun dışında doğum borçlanması işe giriş tarihini ya da yaş şartını geri çekmez.
■ Ne zaman yapılmalı?
Emeklilik yaşının dolmasına kısa süre önce yapılması daha yerinde olur. Çünkü bu tarihe kadar çalışıp prim tamamlanabilir. Ancak her yıl ödeme tutarı artıyor, daha az para ödemek istiyorsanız erken ödeme yapabilirsiniz.
■ Daha az süre borçlanma imkanı var mı?
1 çocuk için 720 gün, üst sınırı gösteriyor. İsteyenler 30 gün de borçlanabilir. Yani ihtiyaç kadar borçlanma yapılabilir.
■ Ne kadar ödeniyor?
1 aylık borçlanma en az bin 601 lira. Üst limit de bunun 7.5 katı.
■ Evlat edinen de yapabilir mi?
2 yaşına kadar çocuğu evlat edinen kadın sigortalılar da doğum borçlanması yapabilir. Çocuğu doğuran annenin de borçlanma hakkı var. Çocuğu doğuran anne doğumdan evlatlık verildiği süreye kadar olan geçen 2 yılı borçlanabilir. Evlat edinen anne ise çocuğu evlat edindiği tarihten doğumdan sonraki 2 yıllık sürenin dolduğu tarihe kadar olan süreyi borçlanabilir.
