45 saati geçene fazla mesai | Fazla çalışma saati ve mesai nasıl hesaplanır?

4857 sayılı İş Kanunu'nun 63'üncü Maddesi uyarınca, genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok 45 saattir ve toplu iş sözleşmesi veya işçi işveren arasındaki anlaşma ile aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Bu şekilde genel uygulamaya göre, günlük 7.5 saat çalışmayla 45 saatlik haftalık çalışma süresi tamamlanır. Bu 45 saati aşan çalışmalar ise fazla çalışmaya (fazla mesaiye) girer ve her bir saatlik fazla çalışma için işçiye, saat başına düşen normal ücretinin yüzde 50 fazlasının yani 1.5 katının ödenmesi gerekir.

NASIL HESAPLANIYOR?
Çalışma süresi 1 günde 11 saati aşmamak kaydıyla haftanın değişik günlerine dağıtılabilir. Yani 1 günde 11 saatten fazla çalışma yapılamaz. Ayrıca gece çalışması 7.5 saati aşmışsa veya gündüz 11 saati geçen çalışma olmuşsa, bu kez haftalık 45 saate bakılmaksızın mesai ödemesi yapılması gerekir. Eğer işveren fazla çalışmaları ödemez ise işçi için yine aynı kanunun 24. Maddesi gereğince haklı fesih şartları oluşur. Yani işçiler isterlerse bunu sebep göstererek iş sözleşmelerini sona erdirip tazminatlarını talep edebilir. Gelelim fazla mesai ücretinin hesabına. 1 günlük çalışma 7.5 saat olarak belirleniyor. Buna göre işçinin saatlik ücreti de tespit ediliyor. Fazla çalışılan saatin ücreti bu ücretin yüzde 50 fazlası olarak hesaplanıyor. İşçinin saatlik ücretini hesaplamak için aylık ücreti 225'e bölünüyor. Örneğin; bir işçinin bir saatlik normal brüt ücreti 20 lira ise 1 saat fazla çalışma yaptığında ödenecek ücret 30 lira oluyor. 45 saatin altındaki anlaşmalarda ise 45 saate kadar yapılan mesailerde ödenecek ücret yüzde 25 fazla oluyor.

DENKLEŞTİRME NEDİR?
Denkleştirme yöntemi genel olarak bazı günler çok yoğun çalışılan ancak bazı günler daha az iş yapılan işyerlerinde uygulanıyor. Bir işyerinde haftanın 2 günü çok sipariş olduğunu düşünelim. Bu 2gün işçiler yoğun olarak çalıştırılıyor ve 3'er saatten 6 saat mesai yaptırılıyor. Dolayısıyla bu işçilerin hafta sonunda çalışma saatleri 45+6 = 51 saati buluyor. Böylece işverenin bu 6 saati yüzde 50 fazlasıyla ödemesi gerekiyor. Ancak işverenler denkleştirme sistemini devreye sokuyor. Bu uygulamada tarafların anlaşması ile haftalık çalışma süresi, günde 11 saati aşmamak şartı ile farklı şekilde dağıtılabiliyor. Böylece çalışma süresi 45 saati geçmiyor. Bu örnekten yola çıkarsak haftanın 2 günü 11 saat çalışıldığında 22 saati dolduran işçiler için kalan 23 saatlik çalışma da haftanın diğer 4 gününe bölünerek 45 saat tamamlanıyor. Böylece işveren fazla çalışılan bölümleri izinle karşılayıp para ödemiyor. Ancak bunun şartları var:

İşçi onayı şart.
Anlaşma yazılı yapılıyor.
Çalışma saati güne bölünürken iş süresi 11 saati aşamıyor.
Denkleştirmenin 2 ay içinde tamamlanması gerekiyor.

ÖRNEK HESAPLAMA (45 SAAT)
İşçinin brüt ücreti: 3.000 TL
1 saatlik ücreti: 3.000/225 = 13.33 TL
15 saatlik mesai: 15 X 13.33 X 1.5 (%50) = 299,92 TL

ÖRNEK HESAPLAMA (40 SAAT)
İşçinin brüt ücreti: 3.000 TL
1 saatlik ücreti: 3.000/225= 13.33 TL
45 saate kadar 5 saat mesai: 5 X 13.33 X 1.25 (%25) = 83,31 TL
45 saati aşan 10 saat mesai: 10 X 13.33 X 1.5 (%50) = 199,95 TL
Toplam ödenecek mesai: 283,05 TL

AZ ÇALIŞANA DA TAZMİNAT
Bir işyerinde 8 ay çalıştım. İşyerim hiçbir mazeret göstermeden beni işten çıkarttı. 1 yılı doldurmadığımdan, tazminat alamadım. Bir arkadaşım ihbar tazminatı alabileceğimi belirtti. Böyle bir hakkım var mı? KAAN SUBAŞI

4857 sayılı İş Kanunu'nun 17'nci Maddesi gereğince iş sözleşmesini fesh etmek isteyen taraf; feshi yazılı olarak ve çalışma süresinin gerektirdiği bildirim süresine bağlı kalarak diğer tarafa iletmekle yükümlüdür. Yani işçisine işten çıkartmadan önce gerekli süre içerisinde ihbar etmek şartıyla sözleşmesini fesh edeceğini bildirmek zorundadır. Aynı durum işçi için de geçerlidir. İşten ayrılmadan önce yine gerekli süre içinde işçi, işten ayrılacağını bildirmek zorundadır. Bu şartlara uymayan işçi veya işveren ihbar tazminatı öder. İş sözleşmeleri;

● İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 2 hafta sonra,
● İşi 6 aydan 1.5 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 4 hafta sonra,
● İşi 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak 6 hafta sonra,
● İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır. İş sözleşmesini belirlenen bildirim sürelerine uymaksızın fesh eden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek durumundadır. Bildirim süreleri bölünemez, kısmen uygulanamaz. Böylesi bir uygulama halinde, tüm bildirim süresi esas alınarak ihbar tazminatı ödenmesi gerekecektir.

TESCİLLE PRİME EKLENİR
Son çalıştığım işyerinde SGK kapsamına alınmadığımı fark ettim. İşten ayrıldım. İşvereni şikayet etme ve bir tazminat alma hakkım var mı? Hale GEDİKLİ
İşvereni ALO 170'e şikayet edebilirsiniz. Gerekli inceleme yapıldıktan sonra çalıştığınız dönem ile ilgili tesciliniz yapılarak emeklilik hesabınıza katılır.

MAAŞINIZ DEĞİŞMEZ
01.10.1987 SSK girişim var. 16.01.1970 doğumluyum. SGK sistemde sorguladığımda 50 yaş, 25 hizmet yılı, 5375 prim günü şeklinde bilgi çıkmakta. 2020 yılı 17 Ocak'ta dilekçe verebilecek durumdayım. Fakat; 75 gün eksiğim var. Kalan 75 gün için askerlik borçlanması yaparsam, alacak olduğum emekli maaşımda düşüş olur mu? Yaşar ALEV
75 günlük askerlik borçlanmasının emekli maaşınıza olumlu-olumsuz bir etkisi olmaz. Çünkü maaş hesaplanırken tüm kazançlarınıza bakılıyor. Ocak ayında dilekçe verdiğinizde, maaşınız Şubat ayında bağlanacaktır. Bunun dışında maaşınız diğer emeklilerde olduğu gibi hesaplanacaktır.

ASKERDE PRİM YATIRILAMAZ
Ocak 1998 SSK girişliyim. Mayıs 1999'da askere gittim ve primlerim askerlik boyunca görünmüyor. 4500 gün 4A, 3000 gün de 4B primim yatırıldı. Emre ÖZERKAN
Askere gittiğinizde sizin için prim yatırılması mümkün değil, yatırıldıysa da zaten geçersiz olmuş, para boşa gitmiştir. Çünkü çalışmadan nasıl sigortalı olacaksınız. Ancak Bağ- Kur'lu iseniz işyeriniz durduğu sürece primleriniz yatırılabiliyor. Buna bakın ve yatırılan makbuzlarla SGK'ya başvurun. Eğer son olarak SSK ise 57 yaş, 5900 gün, Bağ-Kur yattıysa 9000 gün prim ile emekli olursunuz.

EMEKLİLİK HESABI
1981 doğumluyum. 30.09.1999 tarihinden sigorta başlangıcım var. 5023 gün primim ödendi. Şu an 4D'li olarak kamuda görev yapmaktayım. Evren YUMAK
9 Eylül 1999 sonrası sigortalı olduğunuz için 60 yaş ve 7000 gün ile emekli olabilirsiniz. Eğer 22 gün önce sigortalı olsaydınız 58 yaşında ve 5825 günle emekli olabilirdiniz.