YURT dışına gidenlerin vizeden sonra en çok dikkat etmesi gereken konuların başında sağlık geliyor. Bunun için geçici sağlık ya da seyahat sigortaları yaptırılıyor ve gidilen ülkede bir sorunla karşılaşınca devreye girmesi bekleniyor. Halbuki sosyal güvenlik anlaşması yaptığımız ülkelerin büyük bölümüyle sağlık sözleşmemiz de bulunuyor. 17 ülkede sağlık giderlerini SGK karşılıyor.
HANGİ ÜLKELERDE GEÇERLİ?
Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya, Fransa, KKTC, Makedonya, Azerbaycan, Romanya, Bosna-Hersek, Çek Cumhuriyeti, Arnavutluk, Sırbistan, İtalya, Lüksemburg, Hırvatistan ve Karadağ ile imzalanmış sözleşmelerde sağlık sigortası uygulaması bulunuyor. Azerbaycan ve Arnavutluk mevzuatlarından kaynaklanan nedenlerden dolayı, İtalya ile de idari anlaşma olmadığından bu ülkelerle imzalanmış sözleşmelerde yer alan sağlık sigortasına ilişkin hükümler uygulanamıyor.
KİMLER YARARLANABİLİR?
Hizmet akdi ile bir işverene bağlı çalışan sigortalılar ve bu kapsamda kendilerine gelir/aylık bağlanmış olanlar yani emekliler ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler, anlaşmalı ülkelerde sağlık yardımlarından yararlanıyor. Almanya ve Karadağ sözleşmelerinde Bağ- Kur'lular ile memurlar da kapsanmış durumda.
HANGİ ŞARTLARI TAŞIMAK GEREKİYOR?
4A yani SSK'lı kişilere, sigortalılık niteliğinin yitirilmemiş olması, aynı işyerinde veya aynı işverenin farklı işyerlerinde izin hakkının kazanılması, yani en az 1 yıl kıdem olması durumunda ve sağlık yardım hakkının açık olması durumunda sağlık yardım hakkı formüleri düzenleniyor.
NE YAPMAK LAZIM?
2 yöntem var. Yurt dışına gitmeden önce SGK'dan 'formüler' adı verilen belgeyi alabilirsiniz. Bu belgeyle gittiğiniz ülke sağlık kurumlarına müracaat edebilirsiniz. Belgede hangi tür tedavilerden nasıl yararlanacağınız belirtiliyor. Eğer bu belgeyi almadan gitmiş ve sağlık hizmeti almışsanız parasını ödeyip faturayı alıyor, ardından SGK'dan tahsil ediyorsunuz.
TURİSTİK GEZİ KAPSAMDA
Geçici görevle yurt dışına gönderilen sigortalılar,
Sürekli görevle yurt dışına gönderilenler ile beraberlerindeki bakmakla yükümlü olunan aile bireyleri,
Öğrenim amaçlı olarak yurt dışında bulunan sigortalılar ve emeklilerin bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri,
Turistik amaçlı yurt dışında bulunan sigortalılar ve emekliler ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri acil hallerle sınırlı olmak üzere,
Daimi olarak yurt dışında ikamet eden sigortalıların bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri ile emeklilerle bunların bakmakla yükümlü oldukları aile bireyleri.
SİZDEN GELENLER - İŞ GÖREMEZLİK RAPORU GEREKİYOR
1962 doğumlu olan anneannemin sigorta başlangıcı 1997. 3600 prim günü doldurdu. Yaş haddinden Mayıs 2020'de emekli olacakken, 1 ay evvel meme kanseri ameliyatı oldu. Doktoru 'Malulen emekli ol' dedi. Malulen emeklilikte emekli maaşı normalden düşük mü oluyor? Nereye, nasıl başvurmalıyız? Murat BÜLBÜL
Malulen emeklilik için sonradan çıkan hastalıklarda en az yüzde 60 ve üzeri iş göremezlik raporu gerekiyor. Bunun da SGK tarafından onaylanması şart. Maaş hesaplaması ise fark etmiyor. Zaten 3600 günü olduğu için bu gün ve kazançlar üzerinden hesaplama yapılacak. SGK'ya başvurup hastaneye sevkini isteyeceksiniz. Bu arada malulen değil kısmi emeklilik için 3600 günle birlikte 58 yaş gerekiyor.
ÖDENEK ALABİLİRSİNİZ
2013 yılından beri SSK'ya tabi olarak çalışıyorum, 2008 yılında geçirdiğim kaza sonucunda bacağımın birindeki sıkıntıdan dolayı mahkeme sürecinde adli tıptan yüzde 28 iş gücü kaybım çıktı. Bu bakımdan herhangi bir avantajım (gelir vergisi gibi) olur mu? (ismi saklı)
Vergi indirimi doğuştan, daha doğrusu sigortadan önceki rahatsızlıklarda veriliyor. Yüzde 40 ve üzeri rapor da aranıyor. Sizin durumunuz eğer iş kazası ise bu durumda geçici iş göremezlik ödeneği alabilirsiniz. İş gücü kaybı yüzde 60 ve üzeri olsaydı, malulen emeklilik imkanı da ortaya çıkardı.
KAZANCA GÖRE BAĞLANIYOR
Emekli maaşı neye göre hesaplanıyor? Maaşımın düşük olduğunu düşünüyorum. Servet KABAK
Emekli maaşı hesaplanırken en önemli unsur, sizin prime esas kazancınız. Yani SGK'ya bildirilen brüt maaşınız. Bu ne kadar yüksek ise emekli maaşınız da artıyor. Siz hep asgari ücret ile gösterilmiş ya da öyle çalışmışsanız maaşınızın düşük olması doğal. Bir de 2000 yılı öncesi çalışmalarınız ne kadar çok ve kazancınız ne kadar fazla ise emekli maaşına olumlu etkisi de artıyor. Çünkü 2000 öncesi aylık bağlama oranları yüksekti. Şu anda emekli olanların maaşları üç ayrı dönem olarak hesaplanıyor ve toplanıyor. 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere farklı hesaplama yöntemleri var.
ALO 170'E ŞİKAYET EDİN
2 aydır bir işyerinde çalışıyorum, sigortamı yapmamışlar. Nereye şikayet edeyim? (ismi saklı)
Yasalarımıza göre bir işçinin işe başlamadan 1 gün önce SGK'ya bildiriminin yapılması gerekir. Deneme süresi de olsa herkes kayıtlı yani sigortalı çalıştırılır. Sigortanızın yapılmaması sizin zararınızadır. Ayrıca devletten de vergi ve prim kaçırılıyor. Durumu hemen ALO 170'i arayarak bildirebilirsiniz.
ÖLÜM AYLIĞI ÖDENMEZ
Eşi ölmüş dul bayanım, SSK'dan kendi adıma emekliyim. Babam da SSK'dan emekli idi, vefat etti. Babamdan ayrıca SSK maaşı bağlanabilir mi? Yeşim TİMUR
Kız evlatlarının anne veya babadan yetim maaşı alabilmeleri için bazı şartlar vardır. Bunlar, evli olmamak, kendi adına sigortalı çalışıyor olmamak ve yine kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı almıyor olmak. Kendi emekliliğinizden ötürü babanızdan ya da annenizden ölüm aylığı alamazsınız.
EMEKLİLİK HESABI
15 yıldır bir şirkette TIR şoförü olarak çalışmaktayım. Sigorta girişim 2003 yılı. Köyüme geri dönüp hayvancılık yapmak istiyorum. İşten ayrılmam halinde tazminatımı alabilir miyim? Stajyer girişim 1996 yılı. Mustafa DEDE
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için 3600 gün ile tazminat alma hakkınız yok. Ancak sizin sigorta girişiniz 2003 olduğu için 25 yıl ve 4500 gün gerekiyor. Bu durumda istifa ederseniz tazminat alamazsınız. Staj sigortası emeklilik ve tazminat hesaplarında kullanılamıyor.
1968 doğumluyum. 2011'den beri güvenlik görevlisiyim. Ali BABA
60 yaşında ve 7000 gün primle emekli olursunuz. Bundan önce sigorta olsa emeklilik daha kolaylaşacaktı.
ekonomi@takvim.com.tr
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR -TAKVİM'E SORUN
