Az çalışana tam tazminat

Yarı zamanlı çalışanlar için tazminat, izin ve ihbar gibi haklar eksik ödenemiyor. Günde kaç saat çalışırsa çalışsın şirkete başlangıç tarihinden sonra geçen süre hesaba katılıyor.

Kaynak GAZETE Giriş Tarihi 15 Ağustos 2019 Güncelleme 15 Ağustos 2019, 08:00
Az çalışana tam tazminat

İÇİNDEKİLER




Yaz
aylarıyla birlikte özellikle gençler yarı zamanlı işlerde yoğunlukla çalışıyor. Özellikle de turizm sektöründe bu mevsimde yarı zamanlı çalışan sayısının arttığını görüyoruz. Yarı zamanlı çalışanlar için hakların yarım olarak değerlendirileceği düşünüldüğü için bazı hukuksuzluklar yaşanıyor. Kısmi çalışma, haftalık 45 saatlik çalışmanın üçte ikisi kadar yapılanları kapsıyor. Bu da 30 saate tekabül ediyor. Netice itibarıyla kaç saat çalışırsa çalışsın işçi, işveren ile bir sözleşme yapıyor ve diğer çalışanlar gibi birçok hak sahibi oluyor. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, işsizlik maaşı ve yıllık ücretli izin gibi hakları kullanması gerekiyor. Bu da kısmi süreli çalışanların diğer çalışanlara göre bir ayrımcılığa tutulamayacağı anlamına geliyor. İşveren, kaç saat çalışırsa çalışsın işçileri arasında bir ayrım yapamıyor.


TAZMİNAT EKSİLMEZ
Bir işçi haftanın kaç saati çalışırsa çalışsın işyeri ile sözleşme yaptıysa, o tarih işe başlangıç tarihi olarak kabul ediliyor. Dolayısıyla kanunun kendisine tanıdığı tüm haklar da bu tarihe göre belirleniyor. Kıdem tazminatının hesabında işçinin ilk sözleşme yaptığı tarihten itibaren 1 yıl sürenin geçmesi gerekiyor. Haftanın belli süreleri çalışanlar için bu süre kısaltılamıyor. Tazminat ödenirken de aldığı aylık brüt ücret üzerinden miktar belirleniyor. Yine ihbar tazminatı ödenirken de aynı süreler geçerli oluyor.

14 GÜN İZİN
Kısmi çalışma yapanlar için yıllık ücretli izin hakkı da tam olarak hesaplanıyor. Yani Ağustos 2015'te işe giren bir part-time çalışan, haftada kaç gün çalışırsa çalışsın Ağustos 2016 tarihi itibarıyla diğer işçiler gibi izin hakkına kavuşuyor ve 14 gün yıllık izin yapabiliyor.


ERKEN EMEKLİLİK İMKANI VAR
Kısmi süreli çalışanlar 2011 yılından itibaren kalan süreleri borçlanarak erken emekli olma fırsatı yakalıyor. Part-time çalışanların eksik günlerini tamamlamalarıyla ilgili 6111 sayılı Yasa ile bir düzenleme yapıldı. Buna göre, 5510 sayılı Yasa'nın 41. maddesinin i bendi değiştirildi. Buna göre; 2011 yılından sonraki dönemlerde eksik yatan günleri borçlanarak, 30 güne tamamlamak mümkün. Bu yasadan ücretli öğretmenler de yararlanıyor.

EMEKLİLİK SONRASI PRİM EKLENMEZ
Yurt dışından asgari ücretle 2 yıl önce emekli oldum, maaşı artırma imkanı var mı? Son 1261 gün fazla ödenirse artar diye duydum. AYDIN
Emekli olduktan sonra maaşın değiştirilmesi ya da yüksekten prim ödenmesi diye bir uygulama yok. Artık emekli olduğunuz tarihteki şartlarla maaşınız hesaplanmıştır. Bundan sonra o primlere yeni primler ekleyemezsiniz.


HİZMET BİRLEŞTİRMESİ YAPABİLİRSİNİZ
2007 yılında bir kamu bankasında 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi çalışmaya başladım. 2015 yılında Maliye'de 657 sayılı Kanun'a tabi çalışmaya başladım. 8 yılımda yüksek primler ödedim. Bu primler memurluğumu nasıl etkiler? Ya da iadesi var mı? Kaan ESKİMEZ

Kurumunuza müracaat ederek hizmet birleştirmesi yapabilirsiniz. Böylece daha önce SSK'lı olarak yaptığınız çalışmalar hizmetlerinizle birleştirilir. Bu durum size erken emeklilik sağlamaz ama ikramiye ve emekli maaşınıza olumlu katkı yapar.


BAYRAM İKRAMİYESİ İMKANI VAR
Babam rahmetli oldu. Anneme ölüm aylığı bağlandı. Bayram ikramiyesi alabilir mi? EBDDİ TUNÇ

Evet, bayram ikramiyesinden yararlanır. Hissesi oranında ikramiye ödenir.

ÇALIŞANLARIN HAKLARI KORUNACAK
5 yıldır aynı işyerindeyim. Kıdem tazminatı fona mı devredilecek yoksa çalıştığım firmadan alabilecek miyim? Prim günümün dolmasına 5 sene var, 25 yıl şartından dolayı. Serap AKÇA

Henüz kıdem tazminatı reformuyla ilgili bir gelişme olmadı. Bu konuda karar da verilmedi. Ancak eski çalışanların tazminat hakları korunacak.


100 GÜN DAHA SAĞLIK İMKANI
Mart 1976 doğumlu bayanım. Aralık 1994 sigorta başlangıcım. 20 yıllık sigorta geçmişim ve 6500'ün üzerinde prim ödeme günüm var. Yıl ve prim günlerimi doldurduğum için emekli olmadan 6 yıldır çalıştığım işyerinden ayrılsam, tazminat alabilir miyim? Yaşı bekleyene kadar sağlıktan nasıl yararlanabilirim? Deniz TOLUNAY

SGK'dan 15 yıl 3600 gün yazısı alarak işyerinize müracaat edin. Bu şekilde tazminatınızı alıp ayrılabilirsiniz. Ayrıldıktan sonra 100 gün sağlıktan yararlanabilirsiniz. Ancak ondan sonra gelir testine girmeniz ya da Genel Sağlık Sigortası primi ödemeniz gerekir.

TAKSİT İÇİN ONAYINIZ GEREKİR
Kıdem tazminatı taksit ile ödenir mi? Vefa BERBER

Kıdem tazminatı banka yoluyla nakit yani para ile ve tamamı bir kerede ödenir. İşçi istemezse taksitle ödenmez. Sizin rızanız olursa taksite bölünür ve vade farkı da ödenir.



EMEKLİLİK HESABI
1979 doğumluyum. 1999 Mayıs'ta askere gittim. 2006'da sigortalı oldum. Askerlik borçlanmasıyla ne zaman emekli olabilirim? Tuncay GÜR

Askerlik borçlanması sizin için yaş şartını geri çekmez ancak priminiz eksik ise borçlanabilirsiniz. Bunun dışında boşuna para harcamayın. Emeklilik için 60 yaş ve 7000 gün gerekiyor.

1983'ten beri sigortalıyım. 485 günüm var. MERYEM TUNALI
485 günle emekli olmanız mümkün değil. Emekli olmak için en az 3600 gün ve 58 yaşınıza gelmeniz gerekiyor. 1983'ten sonra doğumlarınız varsa borçlanabilirsiniz. Ama en az 3600 günü tamamlamanız lazım.


SGK başlangıcım e-Devlet'te 1996 olarak görünüyor ama prim ödeme başlangıcı Ekim 1988. 1996'daki başlangıç dikkate alınmıyor mu? Halit EKŞİOĞLU
Sigorta başlangıcı olmasında bir sakınca yok. Gerçekten o tarihte sigortalı oldunuz ve sizin için sağlık primleri yatırıldı. Ancak bu primlerin emeklilikle ilgisi olmadığı için de emeklilik hesaplamasında başlangıç olarak kabul edilmiyor.


ekonomi@takvim.com.tr

FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR -TAKVİM'E SORUN