Küresel ekonomiye dair yazdığımız birçok yazının, artık tekrardan başka bir anlam ifade etmediğini biliyorum. Son haftalarda piyasaların yönünü jeopolitik riskler tayin etse de Avrupa'daki toparlamanın ağır aksak devam ettiğini gözden kaçırmamak gerekiyor. İtalya, Yunanistan, Portekiz ve İspanya arasındaki sürekli değişkenlik gösteren risk sıralamasına, Almanya da eklenecek gibi görünüyor.
Son veriler Portekiz'in ardından İtalya ekonomisinde toparlanma sinyalinin zayıfladığını gösteriyor. İtalya'nın büyüme oranı yılın ikinci üç aylık döneminde, yüzde 0.1 gerilerken önceki çeyreğe göre, yüzde 0.2 düştü. Veriler İtalya'nın resesyona girdiğini gösteriyor. Sorun sadece İtalya'dan ibaret değil. Son aylarda jeopolitik gerilimlerin tırmanması ve küresel büyümenin yavaşlaması ile Euro Bölgesi'nde ekonomik toparlanmayı tehdit ediyor.
Avrupa Merkez Bankası (AMB) iki ay önce mevduat faizini negatife düşürmeyi içeren bir teşvik paketi açıkladı. Ancak sonuçlar teşviklerin henüz Euro Bölgesi'ne yansımadığını gösteriyor. İtalya'da genç nüfusun yarısı neredeyse işsiz. Ülke borcu 2.7 trilyon doları aşmış durumda. Euro Bölgesi'nin en büyük üçüncü ekonomisinin taşıdığı riskler bu yılsonunda bölgenin parlak bir büyüme oranı elde etmesini sınırlandıracak gibi görünüyor.
JEOPOLİTİK RİSKLER
Ukrayna'da yaşanan gerilim ise giderek Avrupa'nın sorunu haline gelmeye başladı. ABD'nin Rusya'yı doğrudan hedef almak yerine Avrupa'yı sorunun merkezine itmesi jeopolitik risklerin daha da artmasına neden oluyor. Avrupa Birliği, geçtiğimiz hafta Doğu Ukrayna'daki ayrılıkçılara destek sağlaması nedeniyle Rusya'ya uygulanan yaptırımları genişletme kararı aldı. Bu karar bölgede tansiyonu yükseltti. Daha da önemlisi Euro Bölgesi ekonomisinin toparlanmasının üzerindeki diğer bir engel olarak da artık jeopolitik riskler var. Almanya bu gelişmelerden en fazla etkilenecek ülke olarak görülüyor. Şimdiden fabrika siparişlerinde yavaşlama var.
Son gelişmelerden en memnun ülke ABD. ABD geçmişte olduğundan farklı hareket ederek Avrupa'yı ilk defa tam olarak yanına almış görünüyor. Almanya, bugüne kadar ABD'nin uluslararası yaptırım yada müdahale kararlarının hiçbirinde tam olarak yanında yer almadı. İlk defa Almanya ve ABD bir müttefik gibi hareket ediyor.
Bölgede giderek güçlenen Rusya'ya karşı Almanya, güç dengesinin değişmesini istemiyor. Rusya'nın tüm yaptırımlara karşı geri adım atması zor. Bu gelişmeler ancak bölgeyi kaosa götürür. Bölgedeki yeni denge arayışı da Rusya'nın planıdır. Bakalım bu plandan kim galip çıkacak.
Kadir Tuna
