Sudan son dakika darbe haberleri! Sudan hangi kıtada? Darbe yaşanan Sudan’ın haritadaki yeri

Sudan son dakika darbe haberleri! Son haftalarda siyasi karışıklık yaşayan Sudan'da bugün Sudan Devlet Başkanı El Beşir'in tutuklandığı açıklandı. Sudan Savunma Bakanı, 3 ay boyunca olağanüstü hal ilan edildiğini duyurdu. Dünya tarafından savaş ve soykırım suçlusu olarak tanınan El Beşir'in ve hükümetin tutuklandığı açıklandı. Sudan yaklaşık 2.504.000 km2lik yüzölçümüyle Afrika kıtasının en geniş ülkesidir. Büyük Sahra Çölünün doğu ucunu meydana getirir. Kuzeyinde Mısır, Batısında Libya, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti, güneyinde Zaire, Uganda ve Kenya ve doğusunda Etiyopya ve Kızıldeniz yer alır. Başşehir Hartum 476.218 nüfuslu olup, en büyük şehirdir.

Sudan'da ordu darbe yaptı!

Anayasanın askıya alındığını, Başbakanlık, Meclis ve eyalet yönetimlerinin de feshedildiğini belirten Avf, 2 yıllık bir geçiş döneminin başladığını kaydetti. Avf, ülkede 3 aylık olağanüstü hal (OHAL) ilan edildiğini söyleyerek ülke genelinde 1 ay boyunca saat 19.00'dan sonra sokağa çıkma yasağı getirildiğini ifade etti.

Avf ayrıca geçiş dönemi sonunda seçimlerin yapılması ve yönetimin barışçıl bir yolla devredilmesi için uygun ortamı oluşturacakları söyledi. Sudan, 19 Aralık 2018'den bu yana hayat pahalılığının protesto edildiği ve Ömer el-Beşir'in görevi bırakmasının istendiği gösterilere sahne oluyordu.

Cumartesi günü yeniden alevlenen protestoların ardından Sudan ordusu bu sabah önemli devlet kurumlarını kuşatmış, iktidardaki Ulusal Kongre Partisi liderlerini gözaltına almaya başlamıştı.

SUDAN'DA NELER OLUYOR?

Ömer El Beşir ve hükümetinin istifasıyla Cuma günü başlayan eylemler, ordu karargahının dışına da taştı.

Geçen Aralık'ta başlayan El Beşir'e karşı protestoların en büyüğü olan eylem, aynı zamanda eski Cumhurbaşkanı Cafer Nimeiri'nin deviren darbenin 34. yıldönümünde yapıldı.

El Beşir, Şubat ayında sıkıyönetim ilan etmişti.

Eylemlerle, ordunun El Beşir'i devirmek için harekete geçmeye sağlanması amaçlanıyor gibi görünüyor. Yaklaşık 30 yıldır iktidanda bulunan El Beşir'in istifa edip, bir geçiş hükümeti kurulmasının önünü açması umuluyor.

Polis, son eylemlerde bir kişinin öldüğünü söylese de, sosyal medyada yer alan haberler en az beş kişinin öldüğünü bildiriyor.

İnsan Hakları İzleme örgütü, olayların başlamasından bu yana 51 kişinin öldüğünü söylerken, resmi makamlar bu sayının 32 olduğunu söylüyor.

HALK NEYİ PROTESTO EDİYOR?

Protestolar, hayat pahalılığının artmasıyla başlamıştı ancak şimdi Cumhurbaşkanı'nın istifası talep ediliyor.

Sudan'da hükümet Aralık ayında, yakıt ve ekmek fiyatlarına zam yapılacağını duyurmuştu. Bu zam duyurularından bir yıl kadan önce de enflasyon sert şekilde yükselmiş ve Sudan Sterlini büyük değer kaybetmişti.

Ömer El Beşir'in iktidarında birçok kez insan haklarını ihlal suçlaması gündeme geldi.

Uluslararası Ceza Mahkemesi Sudan liderini soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla itham etmiş, hakkında bir yakalama kararı çıkartılmıştı.

El Beşir, Şubat ayında protestolara boyun eğecek gibiydi ancak bunun yerine sıkıyönetim ilan etti.

Sudan Cumhurbaşaknı o dönem, eylemcilerin meşru talepleri olduğunu, ancak iktidarın sadece seçimlerle değişebileceğini söylemişti.

EYLEMCİLER KİM?

Eylemleri sağlık çalışanları ve avukatların ortak örgütü SPA organize ediyor.

Yetkililerin hedef alması sonucu, doktorlar protestolarda itici bir güç olarak ortaya çıktı.

Eylemcilerin üçte ikisinin, Sudan'daki "cinsiyetçi ve ataerkil" toplumu protesto eden kadınlar olduğu söyleniyor.

Başkent Hartum'da Ulusal Ordu Merkez yerleşkesi çevresinde toplanan göstericiler, cumartesi gününden bu yana Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in istifası talebiyle gösteriler düzenliyordu.

Ülke 19 Aralık 2018'den bu yana hayat pahalılığının protesto edildiği, Ömer el-Beşir'in görevi bırakmasını istediği gösterilere sahne oluyor.

11 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ

Sudan hükümeti, başkent Hartum 'da ulusal ordu karargahı çevresinde süren rejim karşıtı gösterilerde önceki gün 6 'sı asker, 11 kişinin hayatını kaybettiğini açıklamıştı.


Muhalif Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi tarafından önceki gün sosyal medya üzerinden yapılan açıklamada , gösterilerde, cumartesi gününden bu yana 5 'i asker olmak üzere toplamda 21 kişinin hayatını kaybettiği, güvenlik güçlerinin gösterilere müdahalesi sonucu 153 kişinin de yaralandığı ve hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındığı ifade edilmişti.

Sudan, 19 Aralık 2018 'den bu yana hayat pahalılığının protesto edildiği ve Ömer el-Beşir'in görevi bırakmasının istendiği gösterilere sahne oluyor.

SUDAN'IN FİZİKİ YAPISI

Sudan yaklaşık 2.504.000 km2lik yüzölçümüyle Afrika kıtasının en geniş ülkesidir. Büyük Sahra Çölünün doğu ucunu meydana getirir. Kuzeyinde Mısır, Batısında Libya, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti, güneyinde Zaire, Uganda ve Kenya ve doğusundaEtiyopya ve Kızıldeniz yer alır. Başşehir Hartum 476.218 nüfuslu olup, en büyük şehirdir.

Ülkenin batısı, güneyi ve doğusu, bazı yerleri 3000 m'ye kadar ulaşabilen dağlar ve tepelerle çevrilmiştir. Güneybatıda Nil Havzası ile Kongo Havzasını yine bu dağlar ayırmıştır. Nil, Sudan'ın en önemli fiziki özelliğidir. Nehir ülke boyunca akar. Önceleri Beyaz Nil ve Mavi Nil adında iki büyük kol halinde, Hartum'a kadar gelirler ve burada birleşerek esas Nil'i meydana getirirler. Beyaz Nil'in diğer adı Bahr-el-Cebel olup, Akdeniz'den yaklaşık 490 km güneyinde yer alan Nimule'den Sudan'a girer. Viktoria Gölünden doğan bu kol, No Gölünde daimi bir kanala dönerken batıdan gelen Bahr-el-Gazel Nehrinin sularını da alır. Mavi Nil ise, Tana Gölünden doğar. Daha kuzeyde Ana Nil, Atbara Nehriyle birleşir. Ana Nil'in suları ağustos ve eylül aylarında, Hartum bölgesinde oldukça artar ve bu sular nisan ayında aşağı yukarı 16 defa daha azalarak en düşük seviyesine gelir. Suların coştuğu ve sellerin çoğaldığı dönemlerde Mavi Nil ve kolları, Aşağı Nil sularının toplam hacminin % 70'ini ve nisan ayındaysa % 20'sini ihtiva eder.

Kuzeydoğu Sudan bölgesinde, dik Kızıldeniz Tepeleri yer alır. Batıda Darfur bölgesinde bulunan yaklaşık 3070 m yüksekliğindeki Marra Dağı, volkaniktir. Orta kısımda granit tepelerden meydana gelmiş Nuba Dağları bulunur. Yükseklikleri 900 m civarındadır. Uganda sınırında yer alan Dongotona ve Tmatong dağları umumiyetle tropikal ormanlarla kaplıdır. Ülkenin en yüksek yeri olan Kinyeti Dağı burada olup, yaklaşık 3187 m'dir.

Sudan'ın sadece kuzeyi dağsız olup, açık ve geniş çölün başlangıcıdır. Nil Nehrinin doğusunda kalan çöllere Nubian Çölü ve batısında kalanlarına ise Libya Çölü adı verilir. Ülkenin % 24'üne yakın bir bölümü çöldür.

SUDAN'IN İKLİMİ

Sudan'ın tropikal iklimi kuzeyden gelen kuru hava ve güneyden gelen nemli hava kütlelerinden büyük ölçüde tesir görür. Kuzeyin kuru hava kütlesi kışın soğuk ve yazın sıcak getirir. Düşük bir nem oranına sahiptir ve ortalama sıcaklığı 47 dereceyi bulur. Güneyin nemli hava kütlesi ise Atlantik ve Hint Okyanuslarından Sudan'a yüksek nem ve bol yağış getirir. Güneyde bu yağışlar yıllık ortalama 120 mm civarındadır. Kuzeyde, özellikle çöl bölgesinde hemen hemen hiç yağış görülmez.

SUDAN'IN TABİ KAYNAKLARI

Sudan toprakları, kuzeyde kumlu ve çakıllı çöllerden ve güneyde organik yapılı kum-kil karışımlı kuvvetli topraklardan ibarettir. Bu iki bölge arasındaki Sudan Yaylası killi topraklardan teşekkül etmiştir. Ayrıca yaylada bol miktarda koz (goz)lar da mevcuttur. Bu kozlar, ondüleli kum yığınları olup, üzerleri yoğun yağışlarla yeşeren seyrek bitkilerle örtülüdür. Ülkenin geri kalan kısımları ise kozsuz olup, killi topraklara sahiptir.

Bitki örtüsü büyük ölçüde yağışlara göre değişiklik gösterir. Kuzeyde az miktarda akasya fundalıkları ve kıt çöl otu bulunur. Güneyde yağışlar sebebiyle, savanalar ve gövdeleri boş tipik ağaçlar yetişir. Beyaz Nil yakınlarında çok sulu çimenlik araziler ve çayırlar, Bahr-el-Gazal bölgesi civarında ise tropikal bol yağış alan ormanlar mevcuttur.

Ülkede vahşi hayvan pek azdır. Ehli hayvanlardan daha çok kümes hayvanları keçi, koyun, sığır ve deve yetiştirilir.

Ülkenin en önemli tabii kaynaklarından biri de hiç şüphesiz Nil ve kollarının sularıdır. Çöle ve dolayısıyla Sudan'a hayat getiren bu sular halkın biricik gelir kaynağıdır.

SUDAN'DA SOSYAL HAYAT

Sudan'ın nüfusu 29.971.000 olup, sahip olduğu 2.504.000 km2lik arazisine göre, dünyanın en seyrek nüfus yoğunluğu olan, ülkelerinden birisi durumundadır. Nüfus yoğunluğu kuzey bölgelerde km2ye 2 kişi ve güneyde, yerleşme alanlarında 25 kişiden ibarettir. Nüfusun % 25'ine yakın bir bölümü Beyaz Nil ile Mavi Nil arasındadır. Bu bölge ülke topraklarının sadece % 6,5'ini teşkil eder. Ülkenin yıllık nüfus artışı % 3,7'dir.

Etnik yapı itibariyle kuzeyde genellikle Araplar ve Nubianlılar, güneyde ise Nilotikler, Sudanlılar ve Zenciler yaşar. Sudan hem Afrika ve hem de Ortadoğu adetlerinin, dillerinin ve kültürlerinin karıştığı bir ülkedir.

Kuzey bölgede yaşayan insanların tamamına yakın bir bölümü Müslümandır. Hemen hemen hepsi Arapça konuşur. Bunlar çoğu göçebe veya yarı göçebedirler. Eski Kuş kabilesinin devamı olan Nubianlılar da Müslüman olup Arapça bilirler. Kendi asıl yerli dillerini ve lehçelerini de konuşurlar. Bunlar genellikle avcılık, balıkçılık ve hayvancılık yapar.

Sudan'ın kuzey bölgeleri genellikle, Arapça konuşurken güney bölgelerde hakim bir dil yoktur. Aşağı yukarı 80 lehçe çeşitli bölgelerde konuşulmaktadır. Güneyin bu insanları iki ana gruba ayrılabilir: Nil Nehri havzasında yaşayan Nilotikler ve diğer bölgelerdeki Nilotik olmayanlar. Nilotikler esas itibariyle Dinka, Nuer ve Shilluk kabilelerinden meydana gelmiştir. Dinkalar güneyde kalabalık kabiledir. Nilotikler, Nilotikçe konuşurlar. Çoğu Müslümandır. Çok az bir kısmı Animist ve Hıristiyandır. Hayvancılık ve tarım yaparlar. Nilotik olmayanların içinde en kalabalığı Kongo ve Nil havzaları arasında yaşayan Azendelerdir. Çoğunlukla avcılık ve çiftçilik yaparlar.

Çeşitli Sudan lehçeleri konuşan daha birçok kabile mevcuttur. Bunlardan batıda, Bahr-el-Gazal'de olan Kreish, Moru ve Bongu kabileleri sayıca en kalabalık olanlarıdır.

Sudan halkının okuma-yazma oranı % 20 civarındadır. Genç nüfusun yarısı okula devam eder. Ülkenin öğretim dili Arapçadır. Ülkede temel eğitim Kur'an-ı kerim öğreten okullarla yapılır. Hartum'da bir üniversiteyle Kahire Üniversitesinin bir fakültesi vardır.

SUDAN'IN SİYASİ HAYATI

Sudan, demokratik bir cumhuriyet olmasına rağmen bağımsızlığından bu yana genelde darbe neticesinde başa geçen askeri idareler tarafından yönetilmiştir. Devlet Başkanı aynı zamanda hükümet başkanıdır. İdari olarak 15 ile ayrılmıştır. Ayrıca güneyde yer alan üç ilin ortaklaşa mahalli bir hükümeti vardır. Ülke yönetiminde Yüksek İhtilal Konseyi, başkana yardım eder. Sudan BM'e ve Afrika Birliği Teşkilatı (OAU)'na üyedir. Hartum ülkenin resmi başşehridir.

SUDAN'IN EKONOMİSİ

Bugünkü Sudan ekonomisi esasen iki büyük ekonomiye ayrılır. Bunlardan birincisi temel olarak pamuk üretimine ve ihracatına dayanan modern sektör, ikincisiyse geçim veya nafaka sektörü diye adlandırılabilen tarım ve çobanlığa dayalı sektördür. Sudanlıların % 90'ı bu ikinci sektöre dahildir.

Cezire Projesinin uygulanmasıyla Sudan'ın pamuk üretimi bir hayli artmış durumdadır. Yapılması düşünülen birçok baraj, kanal ve sulama sistemi, bayındırlık ve ulaşım sistemlerinin ihtiyacını bu projeden sağlamak yoluna gidilmektedir.

Sudan arazisinin sadece % 3'lük bölümü ekilidir. Halbuki daha bunun altı misli arazi ekime müsaittir. Ülkede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri şunlardır: Tahıl, patates, Afrika darısı, şekerkamışı, sebze, tütün, yerfıstığı, susam, mısır, hurma, pamuk, yulaf, pirinç, kahve ve süpürgedarısı.

Ülkede hayvancılık daha çok deve, keçi, koyun ve sığır üzerinedir.

Nüfusun % 95'i pamuk üretimi, tarım ve hayvancılık üzerinde istihdam edildiği için, endüstri ve sanayinin ekonomi üzerine tesiri çok azdır. Endüstri daha çok tarım ve hayvan ürünlerine dayandırılmıştır. Ülkenin en önemli endüstri kolları tekstil ve gıda maddeleridir.

Yeraltı zenginlikleri bakımından daha çok krom, altın, bakır, beyaz mika, asbestos ve demir elde edilir. Ülkenin diğer önemli gelir kaynakları orman ürünleri, özellikle mahun, balıkçılık ve turizmdir. İthalatı ihracatının hemen hemen üç mislidir. Dışarıdan daha çok makine, petrol ürünleri, motorlu taşıtlar, gıda maddeleri, metaller ve çeşitli tüketim malları alır. İthalatın % 13'ünü İngiltere ile yapar. Diğer ithalat yaptığı ülkelerse ABD ve Birleşik Almanya'dır. Sudan dışarıya genellikle pamuk, pamuk tohumu, sakız, yerfıstığı, susam, orman ürünleri ve çeşitli hayvan ürünleri satar. İhracatının % 22'sini Suudi Arabistan'a % 13'ünü İtalya'ya ve % 10'unu Çin'e yapar.

Sudan hükümeti ülkenin ithalat, ihracat, kamu faaliyetleri, ulaştırma ve haberleşme alanlarını kendi tekelinde tutmaktadır.

Ülkenin ulaşım sistemi henüz yeterli değildir. Karayollarının uzunluğu 6600 km olup % 59'u asfalttır. Demiryolları ise 4786 km uzunluğa sahiptir. Bahr-ül-Gazal ve Beyaz Nil yıl boyunca ulaşıma elverişlidir. Ülkede tarifeli sefer yapılan 10 havaalanı vardır.