Ülkemizde engelli ve malul vatandaşlara emeklilik için daha kolay şartlar sunuluyor. Engelliler en az yüzde 40 vergi indirimi almaları ile yaş şartına bakılmadan erken emekli olabiliyor. Malulen emeklilik ise daha farklı. Burada sonradan çıkan bir rahatsızlık sebebiyle en az yüzde 60 işgücü kaybı aranıyor. Bu sağlanmışsa ve raporla belgeleniyorsa hemen emekli olmak da mümkün. İşte malulen emeklilik için önemli noktalar:
RAPOR ALINMALI
Yüzde 60 işgücü kaybının mutlaka sağlık raporuyla belgelenmesi gerekiyor. Raporlar yetkili hastanelerden veriliyor ve Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) sevkiyle gerçekleşiyor.
Yüzde 60 işgücü kaybı raporunun SGK tarafından da onaylanması gerekiyor.
PRİM TAMAMLANMALI
En az yüzde 60 raporu alan sigortalının malulen emekli olması için en az 1.800 gün (5 yıl) primi ödemiş olması ve sigorta olduğu tarihten bu yana 10 yıl geçmiş olması şartı da aranıyor. Söz konusu 1.800 prim gününü doğum ve askerlik gibi borçlanmalarla tamamlamak da mümkün. Sevk işlemlerinden önce borçlanma talep dilekçeleri SGK'ya sunuluyor.
MASRAFLAR SGK'DAN
Borçlanma ile 1.800 gün tamamlanacaksa bu paralar ödenmese bile emeklilik işlemleri yapılıyor. Eğer 1.800 gün ve üzeri prim varsa ya da borçlanma yapılarak gün tamamlanmışsa tüm sevk işlemi masrafları SGK tarafından karşılanıyor.
BAKIMA MUHTAÇ İSE ŞART YOK
Malulen emeklilik talebi olan sigortalının raporunda "Başka birisinin sürekli bakımına muhtaç" tespiti yer almışsa maaş bağlanması için en az 10 yıllık sigortalı olma şartı aranmıyor.
RAHATSIZLIĞIN TARİHİ ÖNEMLİ
Malulen emeklilik için kişinin rahatsızlığının sigorta olduğu tarihten sonra ortaya çıkması gerekiyor.
Hangi hastalıkların malulen emeklilik sayılacağı da yine yönetmeliklerle duyuruluyor.
Eğer doğuştan bir rahatsızlık varsa bu kez engellilere sağlanan erken emeklilik imkanları kullanılabiliyor.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
AYLIK 225 SAATİ AŞAN MESAİ ALIR / SİZDEN GELENLER
Yıllık 270 saatten fazla yapılan fazla mesailer ödeniyor mu? Muzaffer ŞAHİN
Yasalarımıza göre haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bunu aşan her saat eğer denkleştirme yapılmıyorsa yüzde 50 fazlasıyla ödenir. Günlük çalışma süresi 7.5, aylık süre ise 225 saattir. Burada sınırlar günlük 11 saat, yıllık 270 saattir. Yani yasalarımız günlük 11 saatten fazla, yıllık da 270 saatten fazla mesai yaptırılamayacağını belirtiyor. Bu şekilde 270 saati aşan mesainiz olmuşsa ya da 11 saati aşan, bunların parasını alırsınız. Bir hatırlatma yapalım yarım saati geçen mesailer 1 saat olarak kabul ediliyor.
SANDIKLARDA İSTEĞE BAĞLI ÖDEME VAR
15.12.1971 doğumluyum. Anne ve babamdan yetim aylığı almaktayım. İkisi de SSK emeklisi. 1 Ekim 2008'de vefat ettiler. 25.06.1990 ile 09.02.2004 tarihleri arasında 13 yıl, 7 ay, 15 gün özel bir bankada çalıştım. Bankadan ayrıldıktan sonra isteğe bağlı Bağ-Kur ödedim. 724 gün Bağ-Kur primim var. Bankadan emekli olabilmek için nasıl yol izlemem gerekli? Bankadan emekli olursam ne kadar maaş bağlanır? Emekli olursam yetim maaşım kesilir mi? Hatice ALKAN
Banka sandıklarında geçen süreler SSK yani 4A olarak değerlendiriliyor. Daha sonra isteğe bağlı ödemeniz sizi Bağ-Kur'lu yapabilir ancak bunun süresinin 3.5 yılı geçmesi gerekir ki sizinki geçmemiş. Bundan sonra da SSK'lı olmak kaydıyla sizin 20 yıl, 47 yaş ve 5450 gün şartlarınız var. Yılınız ve yaşınız tamamlanmış. Priminizi de tamamlayıp emekli olabilirsiniz. 3600 günden emeklilik için ise 58 yaş şartınız bulunuyor. Bir hatırlatma yapalım, banka sandıklarına dışardan isteğe bağlı da ödeme yapılabiliyor.
İSTİFA EDEN TAZMİNAT ALAMAZ
5 yıl aynı işyerinde çalışan birisi, kendi isteğiyle işten ayrılırsa kıdem tazminatını alabilir mi? Necmettin AKENGİN
Kendi isteğiyle ayrılanlar kıdem tazminatı alamazlar. 5 yıl değil 15 yıl da çalışsanız durum değişmez. Tek istisnası 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olduysanız, 3600 günü doldurmak ve SGK'dan yazı almak. Bu durumda tazminat alırsınız. Emeklilik, askerlik ya da kadınlar için evlilik gibi istisnalar da var. Bunların dışında istifa ederseniz tazminat alamazsınız.
EMEKLİLİK HESABI
1975 doğumluyum. 03.10.1996 tarihinde işe girdim, Mart 2009'da işten ayrıldım. Kesintisiz primim yattı. Sonrasında 6 yıl yurt dışında eşimin işi nedeniyle yaşadım. Yurt dışındaki süreleri borçlanmak mümkün mü? Süheyla AKDAN
20 yıl, 53 yaş ve 5900 gün şartlarınız var. Yılınız tamam. Priminizi yazmamışsınız. Eğer priminiz eksik ise tamamlamak için yurt dışında 18 yaşından sonraki kaldığınız süreleri borçlanabilirsiniz. Primi tamamlayıp 2028'de yaşınız dolunca emekli olursunuz.
Doğum tarihim 25.06.1971, sigorta başlangıcım 02.11.1998. 20 yıl, 6 ay, 25 gün hizmetim var. Yılmaz BODRUK
SSK şartlarına göre 25 yıl, 57 yaş ve 5900 gün şartlarınız bulunuyor. Henüz 3 şart da yerine gelmemiş. Bunları tamamladığınızda emekli olursunuz.
Eşim 1977 doğumlu. 1993-1994 4 ay, 1995-1996 sigortalı çalışmışlığı var. Abdullah KESER
Emekli olabilmesi için 1993 tarihindeki girişe göre en az 5600 gün gerekir. Yaş şartı da 49 ya da işe girdiği aya göre 50 olacaktır. Kısmi yaştan emeklilik için ise 3600 gün prim ödeyip çalışması ve 58 yaşını beklemesi gerekir.
Mayıs 1998 sigorta başlangıcım. 5200 prim günüm bulunuyor. 2011'den beri de bir firmada çalışıyorum. Sezgin Burak AYDIN
25 yıl, 57 yaş ve 5900 gün gerekiyor. Priminiz eksik, yılınız tamamlanmamış. Yaşınızı yazmamışsınız. Priminizi tamamlayıp yaşınızı da doldurmanız gerekiyor. 25 yıllık süre 2023 Mayıs ayında dolacak.
1967 doğumlu bir kadınım. 01.11.1994 sigorta başlangıç tarihim. 4A'dan 3950 ve 4B'den ise 497 prim günüm var. Enis AKGÜN
20 yıl, 51 yaş ve 5750 gün şartlarınız var. Eğer kalan kısmı SSK'dan tamamlarsanız bu şartlarla emekli olursunuz. Yaşınız tamam, yılınız tamam, priminizi tamamlayıp emekli olun.
ekonomi@takvim.com.tr
