İnsülin direnci: İnsülin kandaki şekerin hücre içine geçişini sağlar. Bu mekanizmada bir sorun varsa, daha fazla insülin salgılanarak kan şekeri ayarlanmaya çalışılır. Bu durumda insülinin yağ metabolizması ile ilgili görevleri abartılı bir şekilde yerine getirilir, karın bölgesinde yağlanma ve kilo artışı görülür. İnsülin direnci olan kişilerin açlığa tahammülü azalır, kolay kilo alıp zor verirler.
Hipotiroidi (tiroit hormonu azlığı): Tiroit hormonunun azalması kiloya meyil yaratır. Çünkü hem metabolizma yavaşlar hem de vücutta su tutulur. Ancak hipotiroid belirgin şişmanlığın ana sebebi değil, mevcut sorunu artıran bir faktördür. Aşırı miktarda tiroit hormonu kullanarak kilo vermeye çalışmak kalp ritminde düzensizlik, kemik erimesi gibi oldukça ciddi sorunlara yol açabilir, tercih edilmemelidir.
Menopoz: Vücut yağ dağılımında cinsiyet hormonları da önemlidir. Kadınlarda menopozla birlikte östrojen azalır, vücuttaki yağ karın bölgesine yerleşir.
Cushing sendromu: Kortizol hormonunun aşırı salındığı bir tümör nedeni ile oluşan, karın bölgesinde yağlanma, kol ve bacaklarda incelme gibi birçok belirtinin olduğu nadir bir şişmanlık nedenidir.
Kortizol: İlaç olarak verilen kortizon da vücutta kortizole dönüşerek benzer etki yapabilir. Kortizol vücutta stresle salınan bir hormondur, ama stresin kilo artışına neden olduğu tartışmalı bir konudur.
Büyüme hormonu: Vücut yağ oranı ve dağılımını belirleyen hormondur. Şişmanlarda bu hormon nispeten düşüktür ama hastalık derecesinde eksikliği yoksa büyüme hormonu tedavi olarak önerilmez.
ZEYTİNYAĞINI TERCİH EDİN
Hormon hastalıklarında beslenmenin önemli rol oynadığını söyleyen Liv Hospital Diyet ve Beslenme Uzmanı Şükran Yıldız, şu tavsiyelerde bulundu:
İnsülin direnci: Basit şeker (çay şekeri) içeren tüm gıdalar, hazır meyve suyu, işlenmiş yiyecekler, beyaz unla yapılan hamur işleri, hazır gıdalar tüketilmemeli. Tereyağı yerine zeytinyağı, kızartma yerine haşlanmış sebze tercih edilmeli.
Hipotiroid: İlaç tedavisinin yanı sıra bol su ve lif tüketimiyle metabolizmanızı çalıştırabilir, daha fazla enerji harcanmasını sağlayabilirsiniz. Ara öğünlerde tüketilen proteinli besinler (yoğurt, ayran, süt) metabolizmayı hızlandırır.
Kortizol hormonunun fazla salgılanması: Bu durumda tuz ve şeker kısıtlanmalıdır. Yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, somon, yoğurt, muz, mantar gibi potasyumdan zengin besinler tüketilmelidir.
Cinsiyet hormonları: Diyetteki doymuş yağlar azaltılmalıdır. Sağlıklı doymamış yağlar içeren fındık, badem, ceviz tüketilmelidir. Sebze-meyve ve tam tahıllar gibi lifli besinlere ağırlık verilmelidir.
