6 ADIMDA İLKYARDIM
* 112 acil aranmalı ve yakınlara haber vermeli.
* Bulunulan yerin kapısı veya penceresi aralanarak ortamdaki oksijen artırılmalı.
* Aspirin bir bardak su ile içilmeli. Bunun dışında kesinlikle bir şey yenilip içilmemeli.
* Kriz esnasında kalp damarındaki akım bozuktur ve ölümcül ritimler oluşabilir. Kuvvetli öksürük geçici olarak kan akımını artırır ve ritmi normalde tutar.
* Soğuk ya da sıcak suyun altına kesinlikle girilmemeli. Özellikle soğuk kalp damarlarını büzer ve durumu daha da kötüleştirebilir.
* Oturarak ya da yatarak yardımın gelmesi beklenmeli. Ayakta beklemek kriz anında ani ritim ve tansiyon değişikliklerinden dolayı düşmelere, kısacası travmatik kazalara yol açabilir. Bu da kalp krizi ile ilgili yapılacak tedavilerin, özellikle başa alınan darbe nedeniyle yapılmasına engel olabilir.
BAŞKA İLAÇ VERMEYİN
"Sağlık deneyimi olmayanların, kalp krizi geçiren kişiye müdahale etmesi, kendisinin ya da başka hastaların kalp ilaçlarını vermesi son derece sakıncalıdır" diyen Prof. Dr. Nihat Özer, yanlış müdahalenin can kaybına yol açacağını hatırlattı. Prof. Dr. Özer, kriz geçiren kişinin yanındakilere şu uyarılarda bulundu: "Ambulansı beklerken, kalp krizi geçiren kişiyi uygun bir yere yatırın ve hava almasını kolaylaştırın. Hasta soluk, terli ve hızlı nefes alıyorsa tansiyonu düşmüş olabilir. Bu durumda ayaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırarak kalbe daha çok kan akışı sağlayın. Eğer kusuyorsa, soluk borusuna kaçmaması için kafasını yan tarafa çevirin. Üzerindeki sıkı kıyafetleri gevşetip vücut dolaşımı rahatlatın."
BASKI YANMA HİSSİ İLE GELİR
Kalp krizi, halk arasında damarlarda kireçlenme olarak bilinen 'ateroskleroz' adlı hastalığın sonucunda daralmış damarın pıhtıyla tam tıkanması sonucu oluşur. Göğüste hemen orta hatta baskı ve yanma başlar. Genellikle hastalar bunu "Üzerime ağır bir şey oturdu" şeklinde ifade eder. Bu ağrı ve yanma zamanla boyun, alt çene, sırt ve sol kola yayılır. Beraberinde terleme ve bulantı da olabilir. Belirtileri yaşayanların acilen hastaneye gitmesi hayatlarını kurtarır.
KALBİ GENÇLEŞTİREN BESLENME ÖNERİLERİ
Sağlıkla atan bir kalbe sahip olmanın yolu, doğru beslenme alışkanlıkları kazanmaktan geçiyor. Memorial Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü'nden Dyt. Emine Yüzbaşıoğlu, kalbin genç kalmasını sağlayan önerileri şöyle sıralıyor:
Yağ tüketimini azaltın. Sebze, meyve, tahıllar, yağsız kırmızı et, derisiz kanatlı hayvan etleri, balık ve düşük yağlı besinler tüketin. Süt ve süt ürünlerinin az yağlı veya yağsız olanlarını tercih edin. Günde en az 5 porsiyon sebze-meyve tüketin. Tam tahıllı ürünleri tercih edin.Kahvaltılık tahıl ürünleri, kepekli, yulaflı ekmekleri, bulgur, makarna, pirinç gibi kompleks karbonhidratları tercih etmeye çalışın.
Yemeklerinizde margarin, tereyağı, kuyruk yağı, iç yağı gibi doymuş yağlar yerine zeytinyağı, ayçiçek yağı, soya, kanola yağı gibi bitkisel sıvı yağları tercih edin. Satın aldığınız besinlerin etiketleri üzerindeki yağ miktarlarını kontrol edin. Ara öğünlerde bisküvi, kek, pasta, cips yerine meyvesebzeler, az yağlı süt ve süt ürünlerini tüketin. Besinleri kızartmak yerine; fırında pişirme, haşlama, ızgara, buharda veya mikrodalga fırında pişirme yöntemlerini kullanabilirsiniz. İdeal vücut ağırlığınızı koruyun. Kilo fazlanız varsa ideal ağırlığınıza ulaşın. Fiziksel aktivitenizi artırın. Sigarayı bırakın. Stres kontrolünü öğrenin. Alkolden uzak durun.CİNSİYET AYRIMI YAPMIYOR
Kalp krizinin erkeklerde daha sık görüldüğü bilinse de, kadınların da sigara içme, diyabet, menopoza girme gibi faktörleriyle risk oranları neredeyse artık eşitlenmiş durumda. Kalp-damar hastalığı teşhisi konmuş, tedavi görmüş ya da ailesinde kalp hastalığı hikayesi olan, sigara içen, şeker-yüksek kolesterol ve tansiyon gibi hastalıkları olanlar mutlaka düzenli şekilde sağlık kontrollerini yaptırmalıdır.
ÇABUK KİLO VERME TELAŞI KALBİ YORAR
RİSK faktörlerinin yanı sıra yaşam tarzının da düzeltilmesi kalp sağlığı için önemlidir. Günlük yürüyüşler ve doğru beslenmek hayati değerdedir. Ancak bunları da mutlaka doktor kontrolünde yapmak gerekir. Kondisyonsuz spor faaliyetleri, çabuk kilo verme, ani metabolik değişiklikler, akut enfeksiyonlar, ani ısı değişiklikleri, ciddi stresler kalp krizlerine yol açabilir.
