Takvim ekonomi yazarı Ali Şerbetçi sizden gelen soruları yanıtladı. İş hayatına dair merak edilenler ve cevapları...
Takvim ekonomi yazarı Ali Şerbetçi sizden gelen soruları yanıtladı. İş hayatına dair merak edilenler ve cevapları...
■ Ben özel bir şirkette çalışan emekliyim. Üç ay önce ameliyat oldum. Doktor rapor verdi ama ben bu rapor paralarını alamadım.
Emekli olduğum için benim rapor parası alma hakkım yokmuş. Bu doğru mu? 5...719537 Nolu SMS:
Çalışan emekliler hastalanıp veya sizin gibi ameliyat olmaları durumunda rapor alabilirler. Bunda herhangi bir sakınca yok. Ancak iş kazası ve meslek hastalığını kapsayan bir durum söz konusu değilse, rapor almaları durumunda emekli olmadan çalışanlar gibi SGK tarafından ödenen rapor parasını alamazlar. Bilindiği üzere emekli olmamış normal olarak çalışanlar iş kazası veya meslek hastalığı olsun olmasın hastalanıp veya ameliyat sonrası doktordan rapor alırsa, alınan bu raporun ilk iki günü haricindeki günlerin ücretini SGK ödemektedir.
Sosyal güvenlik destek primi ile çalışan emeklinin iş kazası haricinde rapor alması halinde istirahat parasını SGK ödemez. Çalışan emekliler için ödenen SGDP sadece kısa vadeli sigorta kolları içindir. Bu ne demek; iş kazası-meslek hastalığı sigortasını kapsıyor demektir.
Yani, SGDP kapsamında çalışanlar iş kazası geçirirlerse veya meslek hastalığına yakalanırlarsa kendilerine kısa vadeli sigorta yardımları yapılır. Bu nedenle siz rapor parası alamamaktasınız. İşverenle yapmış olduğunuz iş sözleşmesinde ücretiniz maktu aylık ise ücretinizi tam alırsınız.
■ Ali bey, Genel Sağlık Sigortası ödüyorum, emeklilik hakkım var mı? 5Ö505728 Nolu SMS:
Herhangi bir işte çalışmıyor, ticari veya tarımsal faaliyette bulunmuyor, isteğe bağlı sigorta ödemiyor ve işsizlik sigortası parası almıyorsanız zorunlu Genel Sağlık Sigortası Primi mükellefiniz demektir. Zorunlu GSS primi ödeyenler sağlık yardımı alabilirler ancak ödenen bu primler emeklilikte geçerli değildir. Yani zorunlu olarak GSS ödeyenler ödedikleri sağlık primi ile emekli olamazlar.
■ Bir fabrikada iki yıldır çalışıyorum. Aslında aylığım asgari ücretten yüksek fakat resmiyette asgari ücretten gösteriliyor. Bana zararı var
mı? 5Ö640750 Nolu
İş kanununa göre, işveren işçinin ücretini kanun ve sözleşme hükümlerine göre hesap edip ödemezse işçi iş sözleşmesini bildirimsiz olarak fesh edebilir ve işverenden tazminat talep edebilir. Ayrıca işveren vergi ve sigorta primi kaybına sebebiyet verdiği içinde devlet tarafından cezalandırılır. Bunun için size elden ücret ödendiğini ispatlamazsınız gerekir. Bunu ispatlayamazsanız iş sözleşmenizi fesh edip tazminatınızı alamazsınız. Size en büyük zararı ileride alacağınız emekli maaşınızın düşük olacak olmasıdır. Çünkü maaş sifıorta primlerine göre hesaplanıyor.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
■ 23.03.1974 doğumluyum. İşe giriş tarihim 20.03.1994, 6520 gün SSK, 18 ay askerlik borçlanması yapmadım. Ne zaman emekli olabilirim? Askerlik borçlanması yapsam ne zaman emekli olurum? 5Ö217317 Nolu SMS:
İşe girişinize göre 25 yıl, 54 yaş, 5675 prim gün şartlarına tabisiniz. Prim gün sayınız tamamlanmış. 25 yıl şartınız 2019, 54 yaşınız 2028 yılında dolacak.
Bu durumda emekli olacağınız tarih 23.03.2028 tarihi olacaktır. İşe girişiniz askerden önce olduğundan borçlansanız bile emeklilik yaşınızı aşağıya çekmez.
■ Ben 1983 doğumluyum. Sigorta girişim 17.03.2005, ayrıca 1996 'da çıraklık okulundan girişim var, etkisi olur mu? Ne zaman emekli olurum? 5Ö538752 Nolu SMS:
Çıraklık girişi emeklilikte sayılmaz bu nedenle emeklilikte işe başlama tarihiniz 2005 yılı olarak hesaplanmaktadır. En az 4500 prim gün ve 60 yaş ile kısmi, yine 60 yaş ve 7000 prim günle tam emeklilik şartlarına tabisiniz..
