Besinlerin içinde ne var?

Tükettiğiniz besinlerin içerisinde bulunan protein ve karbonhidrat ne işe yarıyor biliyor musunuz? Bu yiyecekler ayrı mı yoksa birlikte mi tüketilmeli? İşte bu sorunun yanıtları...

Kaynak GAZETE Giriş Tarihi 11 Ağustos 2009 Güncelleme 11 Ağustos 2009, 00:00

İÇİNDEKİLER

Günlük hayatında tükettiğin birçok besinin protein ya da karbonhidrat olarak isimlendirildiğini, bunlardan bazılarının kilo aldırarak vücudunu yağlandırdığını bazılarının ise kilo aldırmadığını ve faydalı olduğunu sadece duydun. Hangi besinlerde karbonhidrat ya da protein var, bilmiyorsun. Bunlar beraber mi yoksa ayrı ayrı mı yenilmeli, hiçbir fikrin yok. Lifli ve nötral yiyecekler hakkında neredeyse hiçbir şey bilmediğine bahse girerim. Bu yazımda kısaca bu konulara değinecek ve seni bilgilendirmeye çalışacağım. Önce protein grubunu tanıyalım.

LİFLİ YİYECEKLER
Lifli yiyecekleri kısaca tanıtıp vücuda ne gibi faydalar sağladığını, neden yememiz gerektiğini ve hangi yiyeceklerde bulunduğunu yazacağım. Posa dediğimiz şey, yiyecek maddelerinin birleşiminde bulunup bağırsaklarda emilmeyen bitkisel liflerdir. Lifli (posalı) yiyecekler, gerek diyet dönemi gerekse sağlıklı beslenme için en önemli besinlerdendir. Yeterince sıvı ile tüketilirse bağırsakları temizler, kabızlığa engel olur. Bağırsak hastalıkları ve kalın bağırsak kanseri riskini azaltır. Safra asitlerini içine alarak bu asitlerin vücuttan atılmasına yardımcı olur.

LİF İÇEREN BESİNLER

Doğal tahıl ürünleri, kepekli ekmek, kepekli makarna, kabuklu pirinç, kepek, yulaf ezmesi ve çavdar ekmeği. Lahana, brüksel lâhanası, brokoli, patlıcan, pırasa, bamya ve salatalar. Kuru kayısı, kuru erik, kuru incir gibi kuru yemişler ve baklagiller.

LİF İÇERMEYEN BESİNLER

Beyaz ekmek ve beyaz undan yapılmış tüm besinler. Beyaz makarna, beyaz pirinç, sütlü tatlılar ve hamurdan yapılmış tatlılar. Protein ve karbonhidratların birlikte tüketilmesi vücudun yağlanarak kilo almasına neden olur. Nötral gıda dediğimiz besinler, protein ve karbonhidrat grubuyla birlikte tüketilebilir. Lifli gıdaların bağırsakların için çok faydası vardır. Özellikle bir konuya dikkatini çekmek istiyorum. Şekerli ve beyaz pirinç, mısır, patates, beyaz undan üretilmiş gıdaları tükettiğinde, kısa zamanda kan şekerin yükselir. Vücudun, kan şekeri seviyeni düşürmek için insülin hormonu üretir. İnsülin, başta karaciğer ve kaslar olmak üzere, bütün vücudunu şeker deposuna çevirir. Böylece kan şekerin düşmüş olur. Acıkma merkezin, kan şekerin düştüğü için uyarılır. Acıkınca tekrar yemek yersin. Kan şekerin yükselir, insülin seviyesi tekrar yükselir ve aynı işlemler yapılarak tekrar kan şekerin düşer. Yemek yersin, tekrar acıkırsın, yine yemek yersin ve yine acıkırsın. Protein, vitamin ve mineral, tahılların kabuğu içindedir. Bu maddeler sağlığımız için çok önemlidir. Tahıl ürünlerinin kabuğundaki posa, içindeki nişastayı hapsederek şekere dönüşmesini önler ve doğal olarak kan şekerinin yükselip vücudun insülin salgılamasına engel olur. Beyaz un yediğimizde görülen acıkma hissi ortadan kalkmış olur.

NÖTRAL GRUBU
Bu gruptaki yiyecekleri karbonhidrat ve protein grubundaki yiyeceklerle de yiyebilirsin. Sıvı ve hayvansal yağlar, yağlı peynir, beyaz peynir, dil peyniri ve çerkes peynirleri, yumurta sarısı, siyah ve yeşil zeytin, tüm taze sebze ve salatalar (kıvırcık, marul, dereotu, nane, domates, salatalık, havuç, ıspanak, lahana, her çeşit mantar, kabak, fındık, badem, ceviz), bütün baharatlar. Bu grupta olup tavsiye etmediğim yiyecekler: Mayonez, sirke, hazır çorba, kahve, kakaolu yiyecekler ve içecekler...

PROTEİN GRUBU
Kırmızı et (sığır, dana, koyun, kuzu). Tavuk, hindi ve tüm kümes hayvanları. Balık ve deniz ürünleri, yumurta, süt ve süt ürünleri, soya eti ve unu, salam, sosis, sucuk, pastırma, dana jambon. Şarküteri ürünleri proteinden çok yağ içerebilir, aslında tavsiye etmiyorum.

Ne işe yarar?
Vücutta kas oluşumunu, çocuklarda büyümeyi sağlar. Proteinin yeterince alınmaması kas erimesine neden olur.

KARBONHİDRAT GRUBU
Buğday, arpa, yulaf, çavdar, mısır, tahılın doğal unundan yapılmış ekmek, kepekli makarna, patates, kabuklu pirinç, kuru üzüm, kuru incir, kuru kayısı, kuru erik, bal, muz. Bu grupta tavsiye etmediklerim: Ekmek, poğaça, börek, kuru pasta. Şekerli ürünler ve hamur işleri...

Ne işe yarar?
Birinci dereceden enerji kaynağıdır. Yeteri kadar alınması enerjik olmamızı sağlar. Fazlası şişmanlatır.