Petrol fiyatları kriz göstergesi mi?

Tüm dünyada hisse senetleri, enerji şirketlerinin ham petrol fiyatları eşliğinde yükselmesi ile kazançlar dördüncü güne taşındı. Ruble toparlanırken, yen geriliyor ve 2 yıl vadeli Almanya devlet tahvil faizleri rekor düşük seviyeye yaklaştı. Son 3 aydaki petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar tarihi değer taşıyor. Avrupa ile Rusya arasında başlayan gerilim petrol fiyatlarını 60 doların altına taşıdı. Petrol fiyatlarında kısa dönemdeki oluşan fiyat istikrarsızlığına baktığımızda tarihteki örnekleri gibi bir krizi işaret ediyor.

RİSK İŞARETLERİ
Ham petrol, 1970'li yıllara kadar büyük şirketlerin politik kararları nedeniyle ucuzdu.
1860-1870 yılları arasında petrolün varil başına fiyatı 0.10$ ile 0.20 dolardı. 1920- 1960 yılları arasında 2-3 dolar (ucuz olması ve Japonya ve ABD'de büyüme), 1970'li yıllarda maliyetlerin ve verginin az olması nedeniyle 1,80 dolar seviyesinde sabitlenmişti. Libya devrimi petrol fiyatları varil başına 2,50 dolara çıkardı.
1973 yılında Arap-İsrail Savaşı petrol fiyatlarını % 300 arttı ve 11.65 dolara ulaştı. 1979 İran Devrimi ile petrol fiyatları % 170'lik bir artışla 34 dolara kadar çıktı. 1981'e kadar arz kesintileri, petrole dayalı yatırımlar azalması ve küresel büyüme yavaşlaması sonucunda petrol fiyatları düştü. 1990 petrol fiyatları ortalama 15- 20 dolardı. ABD, Meksika ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin üretimi arttırması sonucunda petrol fiyatlarında kısa dönemli istikrar sağlandı.

11 Eylül'ÜN ÖNEMİ
1990 Irak-Kuveyt Savaşında, Saddam Hüseyin'in, dünya petrol rezervlerinin % 40'ı elinde bulundurması, oluşan belirsizlik petrol fiyatlarını belli bir süre arttırmış fakat diğer petrol üreticisi ülkelerin petrol üretimlerini arttırmalarıyla bu durum aşılmıştı.
1990'lı yılların sonunda Asya krizi ve Güney ABD bölgesinde petrol sahalarındaki üretimlerini arttırmaları petrol fiyatları belli ölçüde düşürdü.11 Eylül 2001'de petrolün varil fiyatı 17 dolara kadar düştü. 2002 Venezüella'da ki genel grev nedeniyle petrol üretimi azaldı ve fiyatlar arttı. ABD'nin Irak müdahalesi boyunca petrol fiyatları artışını sürdürmüştü. ABD'nin Irak müdahalesi sonrasında ABD'nin petrol kaynaklarına hâkim olmasıyla birlikte dünyada petrol arzı artmaya başladı.
Artan petrol arzının fiyatları düşürmesini istemeyen OPEC ülkeleri üretimde kotaları düşürdü. 2008'de ise petrol fiyatları 100 dolara dayandı.
Petrol fiyatları 2009 yılında 60 dolara gerilerken, 2010 yılında Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki karışıklıklar nedeniyle 80 dolara yükseldi. 2011 yılında petrolün varil fiyatı 104 dolara yükselirken, 2014 yılında 60 doların altına kadar geriledi.