Bacaklarda ağrı, özellikle gece gelişen kramplar, şişme, kaşıntı, ciltte renk değişiklikleri... Estetik kaygının yanı sıra yaşam kalitesini düşüren bu hastalığın adı varis! 'Toplardamarların genişlemesi' olarak tanımlanan varis ülkemizde 10 milyonun üzerinde kişiyi tehdit ediyor. Tedavi edilmediğinde ölüme yol açabilen ve 'kronik venöz yetmezlik' adı verilen ciddi bir hastalığa neden olabiliyor. Birinci derecede akrabalarda varis olması ve ilerleyen yaş, risk faktörlerini oluşturuyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hasan Karabulut varise yol açan veya var olan varisleri artıran etkenleri anlatıyor...
1- Genetik: Varisin belki de en önemli ve değiştirilemez nedeni genetik yatkınlıktır. Anne-babada varis varsa, beklemeden tedaviye başlamak gerekiyor.
2- Obezite: Fazla kilo nedeniyle az hareket etmek, buna bağlı olarak kapakların devamlı yüksek basınca maruz kalmaları ve baldır kaslarının yeterince çalıştırılmaması sonucu kan yukarıya doğru pompalanamıyor. Bu tablo da varis oluşumuna sebep oluyor.
3- Bacak bacak üstüne atmak: Bacak bacak üstüne atmak ayak bileğindeki toplardamar basıncının yüksek kalmasına ve dizin o bölgedeki toplardamara baskı yapması nedeniyle kan akımında azalmaya yol açıyor. Bu durum da yeni varis oluşumu ya da oluşan varislerin artışına yol açıyor.
4- Hareketsizlik: Uzun süre ayakta kalarak ya da sabit bir şekilde oturularak yapılan işlerde çalışmak varise neden oluyor.
5- Yüksek topuklu ayakkabılar: Bacak kaslarının yürüme anında kanın yukarıya doğru pompalama fonksiyonlarını bozarak toplardamarların basınca maruz kalmalarına neden oluyor. Bu durum hem ağrıya hem de varise sebebiyet verebiliyor.
6- Az su içmek: Hareketsizlik ya da derin toplardamarlarında yetmezlik olanlarda az su içilmesi, 'hemokonsantrasyon' denilen kanın şekilli elemanlarını artıyor ve buna bağlı olarak kan yoğunlaşıyor. Bu durum, 'derin ven trombozu' denilen tıkanıklıklara yol açıyor. Bu hastalık hem akciğere pıhtı atmasına hem de kronik toplardamar rahatsızlıklarına neden oluyor.
7- Güneşlenmek: Sıcak hava, kaplıca, sauna, güneşlenmek, kum banyosu... Bunlar doğrudan varis oluşumuna yol açmasalar da varisleri kişilerde kapaklardaki yetersizlik derecesini arttırarak varislerin artmasına neden oluyor.
8- Doğum kontrol hapları: Bu ilaçların içindeki hormonlar damarların artışına, derin toplardamarlarda yetersizliği olanlarda pıhtılaşmaya yol açar. Pıhtıların koparak akciğere gitmesine ve ölüme kadar gidebilecek problem oluşturur.
9- Alkol: Toplardamarları genişletir. Kaçak derecesini arttırır ve hareketsizliğe yol açar. Bu da varislerin çoğalmasına neden olur.
10- Hamilelik: Hormonal değişiklikler ve bebeğin toplardamar üzerine baskı yapması bacaklarda basıncı artırır. Varisler çoğalır. Eğer derin toplardamarlarda yetersizlik varsa bu sorunu yaşayan hamilelerin doğum öncesi ve sonrasında yakından takip edilmeleri gerekiyor.
NASIL OLUŞUYOR?
Bacakta yüzeyel ve derin olmak üzere iki toplardamar sistemi mevcut. Atardamarlardan farklı olarak toplardamarlarda kapaklar bulunuyor. Bu kapaklar ayakta durduğumuzda yerçekiminin etkisiyle kanın aşağıda toplanmasını önlüyor. Kapaklarda problem varsa, basınçla damarlar genişleyip varisi oluşturuyor.
BALIK-CEVİZ YİYİN DAMARLARI BESLEYİN
Varis oluşumunu önlemek için kabızlıktan korunmak ve antioksidan içeriği yüksek besinler tüketmek gerektiğini söyleyen Acıbadem Göktürk Tıp Merkezi ve Acıbadem Zekeriyaköy Tıp Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmanı Müge Güzey Akansel, bu besinleri şöyle sıraladı: "Omega-3 zengini balık, ceviz, semizotu, keten tohumu ve chia tohumu yenilebilir. Günde 2-3 porsiyon meyve-sebze tüketilmelidir. Beyaz yerine tam çavdar, tam buğday ekmekler yemek, pirinç yerine bulguru tercih etmek lif alımını artırır
CERRAHİ OLMAYAN TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Skleroterapi ve köpük tedavisi:Yüzeyel ve derin toplar damarlarda yetmezliği olmayan, ancak yüzeyel toplar damar yan dallarında genişlemesi olan kişilere uygulanıyor. Küçük bir iğne ile damar içerisine köpürtülerek bir ilaç veriliyor. Bu ilaç sistemik dolaşıma geçmiyor. Damar duvarlarını birbirine yapıştırarak yok olmalarnı sağlıyor.
Epidermal radyofrekans-lazer ablasyon: Çok ince örümcek gibi olan damarların yok edilmesi için kullanılan bir yöntem.
CERRAHİ YÖNTEMLER
Stripping:Ayak bileği ve kasık açılarak damarın sıyrılarak dışarı alınması işlemidir. Ağrılı ve iyileşme süresi uzun olan bir ameliyat tipidir. Günümüzde çok ender durumlarda yapılıyor.
Termal ablasyon yöntemleri: Son 10 yılda sıklıkla uygulanan bir yöntem. Radyofrekans ya da lazer ile yüksek enerjili ısı uygulayarak damarları ortadan kaldıran bir operasyon tipidir
Yapıştırıcılar: Bu ameliyat çeşidinde de damar duvarını yapıştıran maddeler kullanılarak damarın yok olması sağlanıyor.
