Emmanuel Macron ilk turu önde bitirdi. Bu sonucu nasıl değerlendiriyorsunuz?Kamuoyu araştırmalarının hepsi çok yakın ölçüde sonuçları bildi. Seçimlere 11 aday girdi. Bunların bir kısmı sırf orada gösteri yapmak içindi. Esas itibariyl ile Fransa seçimlerinde 5 aday vardı. İşin ilginç yanı bu kadar yakın oy alabilen 5 adayın çıkabilmesi olağan bir şey değil.
Fransa'da seçimler kimler arasında?Normal olarak merkez sağ ile merkez sol kendi içinde çekişir. Fransızlar 1958'de 5'inci Cumhuriyet'e geçtiklerinde bütün seçimlerde merkez sağ ile merkez sol yarışmıştır. İki kez seçilen Jacques Rene Chirac, 2002 seçimlerinde de üçüncü kez seçilmek için yarışıyordu. O seçimlerde Josben, Sosyalist Parti'nin başında idi. Baba Le Pen, Chirac ile birlikte ikinci tura kaldı. Merkez sağ ve aşırı sağ. Bugün de bu seçimlerde Le Pen ikinci tura kalmış oldu.
İkinci turda ne olur? Daha önce ikinci tur seçimlerine baba Le Pen kaldığında bütün Fransa birleşti ve yüzde 82 oy ile Le Pen'e karşı oy kullandılar. Bugün de benzer durum olacaktır. Kızı Le Pen bugün her şeye karşı. Merkez sağ ve sosyalistler Macron'un yanında. Sosyalist Hollande zaten Macron'u destekleyeceğini söyledi. Kominist Parti de Macron'u desteklemek zorunda. Yani bir tarafta Le Pen, karşısında ise diğerleri olacak. Ancak Macron cumhurbaşkanı olacaktır. Le Pen'in oylarının yüzde 35'i aşacağını düşünmüyorum.
Aşırı sağ ihtimal olamaz mı? Fransa ve Almanya gibi ülkelerde emniyet sübapları vardır. Merkez sağ ve merkez sol. Kişileri beğenmeyebilirsiniz, ama herhangi bir riskle karşılaşınca oy birleşimine gitmek suretiyle düzlüğe çıkabilirler. Öyle bir avantajları var.
Peki Le Pen ikinci turda seçimi alırsa? Fransa ve Almanya'da bu mümkün değil. Almanya'da da aşırı ırkçı bir parti var, After Partisi. Bunun oy oranı 14-15'lere çıkmış durumda. Ancak iktidara gelmesi mümkün değil. Orada da merkez sağ ile merkez solun birleşmesi ile sorunu ortadan kaldırıyorlar. Bugün dünyada herkes kurulu düzenden farklı bir şey görmek ve duymak istiyor. Amerika'da da Fransa'da da halk bunu istiyor.
Her 5 kişiden birinin Le Pen'e oy veriyor olması sorun değil midir? Ciddi sorundur. Bugün bütün Batı bu şekildedir. Batı'da ırkçı bir yükseliş var. Refah düzeni bitti. Ötekini suçlayıp, haklı olarak kendini görüyor. İçe kapanma yaşanıyor belki de daha da sertleşecek.
Fransa seçmeni neye göre oy kullanır? Fransızlar geleneksel olarak milliyetçi ve dindardır. Mesela Lyon Piskoposu İkinci Papa olarak adlandırılır. Fransa koyu Katolik'tir. Laiktir ama koyu Katolik'tir.
Laik değiller mi? Fransa'da laiklik, kilise ile devletin uyuşmazlığında uyuşmadır. Fransa'da kilise çok güçlüdür. Burada cumhurbaşkanı seçilebilmek için iki faktör vardır. Birincisi Fransız ikincisi de Katolik olmanız gerekir. Sarkozy aslen Macar'dı. İşin daha da ilginç yanı da babasının Yahudi olmasıdır. Papa'nın yurt dışındaki temsilcisi Hıristiyan aleminin bir numarasıdır. Duayen olma vasfına o sahiptir. Sarkozy Vatikan Büyükelçisi'nin hiçbir toplantısını kaçırmazdı. Çünkü babası Yahudi idi. Fransız halkına has katolikliğini ispatlamak istiyordu.
Emmanuel Macron hangi mezhepten? Macron, Protestan. Fransa Katolik olsa da bir Protestan'ı seçebiliyor. Macron aslen Sosyalist Parti'nin üyesi idi. Fakat kendini tanımlarken "Liberal Sosyalist'im" diyor. Fransızlar'ın tabiri ile "Modere", dengede tutan bir yapıya sahip. Bu tarafı ile de ilginç.
Macron'un bir siyasi partisi yok. Bu dengeyi nasıl sağlayacak? Macron, Sosyalist Parti'den ayrılmıştı. Hollande ile "En Marche" "Yürüyüş" diye bir oluşumun içine girdi. Ancak anlaşamadılar. Ama Macron'un partileşmesi her zaman için mümkündür.
Macron nasıl kazandı? Çok genç, 39 yaşında. Devlet tecrübesi de yok. Ekonomi Bakanlığı yapmış ve başarılı olmuş. Fakat söylemlerinde ve vaatlerinde Fransız halkının kafasını çelebiliyor.
Ne vaat etti? Fransa'da ekonomik sistem devletçidir aslında. Mesela bir baba öldüğünde işyerinin çocuklarına intikal etmesi için yüzde 52'lik vergisi vardır. Macron, "Ben vergileri indireceğim" diyor. Fransa'da fabrikalar başka ülkelere taşınmaya başladı.
Macron AB konusunda neler düşünüyor?Avrupa Birliği'nin devamından yana olacağını açık söylüyor. Avrupa Birliği Almanya- Fransa birlikteliği için kurulmuştur. Bugün bu birlikteliğe karşı çıkarsanız Almanya zarar görür fakat en büyük zararı Fransa görecektir. Fransızlar için AB çok önemlidir.
Gelecekte ne olacaktır? Avrupa Birliği çok net söylüyorum dağılmaz. Her halükarda AB yeniden şekillenip yeni bir modele geçecektir.
Macron seçilirse Fransa-Türkiye ilişkisi nasıl seyredecek?Fransa'daki adayların içinde Türkiye'ye en yakın kişi Macron'dur. Diğer adaylar gelmiş olsaydı çok sancılı olurdu. Macron'un gelişi sancılı olayı kesmiştir.
Türkiye-AB ilişkisi ne olur? Türkiye'nin AB'ye giremeyeceği artık kesinleşmiştir. Fransız halkının yüzde 61'i Türkiye'yi istemiyor. Bugün sadece Avrupa değil Türkiye de istemiyor. Yani her iki taraf da birbirini istemiyor.
HOROZLUK'UN NEDENİ
Fransa, kavga etmez. Gergin bir ortamda elini arkaya bağlar. Horozluk da buradan gelir zaten. Sadece birbirleri ile çatışırlar. Ancak bu çatışma hep müzakere üzerinedir...
ABD İLE RUSYA'NIN BİLEK GÜREŞİ
Dünyada çok ciddi bir gerilim ve çatışma var. Bunun sebebi nedir?Bugün dünyada bir kırılma yaşanıyor. Kırılma ile dünyada yepyeni bir süreç oluştu. 19. Yüzyıl danışma çağı, 20. Yüzyıl işbirliği çağıydı. 21. Yüzyıl'da Sovyetler'in çökmesi ile önümüzü göremediğimiz bir süreç yaşamaktayız. Bu sürecin belli başlı faktörlerinden bir tanesi; Rusya ile ABD savaşmıyor.
Bugün Suriye'de yaşananlar nedir? Suriye dediğiniz ülkede yaşananlar Amerika ile Rusya'nın bilek güreşidir. İkisi uzlaşamadığı için savaşı sürdürüyorlar ama 400 bin kişi ölüyor. Milyarlarca dolarlık bir zarar görülüyor.
Sorun ekonomi mi? Sömürge düzenleri bitmiştir. Ekonomi azalmıştır. Bugün Batı geriye gitmeye başlamıştır. Batı yaşam standartlarından fedakarlık etmiyor.
Sorun Sovyetler'in dağılması ile mi başladı? Soğuk Savaş döneminde Kapitalizm ve Komünizm arasında sorun vardı. Komünizm bitince onun yerine bir şey koymak gerekiyor. Koyacağınız şey İslamofobia oldu.
Yani?Afganistan ve Irak sorununu yaratan Amerika'dır. Irak- Suriye'deki anlaşmazlık nedenleri Amerika'dır.
Dünya düzeni bozuldu mu? Dünya bambaşka bir noktaya taşındı. Bir noktadan sonra bencillikler ön plana çıktı. Mesela Amerika dünyadaki tüketimin yüzde 34'ine sahip ama buna karşılık nüfusu yüzde 5...
Birleşmiş Milletler işe yaramıyor mu? Birleşmiş Milletler Sistemi bir savaş galipleri sistemidir. Beş ülke artık dünyayı yönetemeyecek durumdadırlar. Bunu yaymak ve yeni bir işbirliği sistemine geçmek lazım. Bu da yapılamıyor.
RÖPORTAJ: ALİ DEĞERMENCİ
FOTOĞRAF:MURAT ŞENGÜL
