İSTEMEMİZ YETERLİ OLACAK
Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri arasında suçluların geri verilmesi ve ceza işlerinde karşılıklı yardım antlaşmasının birinci hükmü "Sözleşen Taraflar, istenilen Taraf Ülkesi içinde bulunup da bir suçtan ötürü hakkında kovuşturma yapılan veya bir suçla itham edilmiş veya bir suçtan hüküm giymiş olan veya İsteyen Taraf ülkesinden işlenmiş bir suç nedeniyle, adli yargı organlarınca verilmiş bir cezanın yerine getirilmesi amacıyla diğer Tarafça istenen tüm kişileri, bu anlaşmada yer alan hüküm ve koşullara uygun olarak birbirlerine teslim etmeyi üstlenirler" şeklinde... Bu maddeye göre Fethullah Gülen hakkında kovuşturmanın başlamasıyla iade süreci de devreye girmiş oluyor. Sadece kovuşturma bile tek başına iade için yeterli görülebiliyor.
SIRA DIŞI YETENEKLİ İMAM
Antlaşmada, iade istenen tarafın, kişiyi siyasi görüşleri nedeniyle kovuşturmak için istendiğine kanaat vermesi durumunda talebi reddetme hakkının bulunduğunu belirtiyor. Ama devlet veya hükümet başkanına veya aileleri üyelerinden birine karşı işlenen suçlar, siyasi görüş kapsamına girmiyor. ABD'de Gülen'in iadesine karşı çıkan ve seçim döneminde paralel yapının ABD'deki kaynakları tarafından yüzbinlerce dolar bağış alan senatörlerin başını çektiği sivil toplum örgütleri ise Fethullah Gülen'in Amerikan vatandaşı olma hakkının bulunması nedeniyle meselenin Amerika açısından bir iç politika konusu olduğunu savunuyor. Gülen'in Mayıs 2007'de ABD'ye yaptığı I-140 vizesi başvurusu Kasım 2007'de reddedilmişti. Çünkü I-140 vizesi ABD'de uzun süreli oturmak isteyen ve "sıra dışı yeteneği veya bilgisi olan" kişilere veriliyordu. CIA mensuplarının bulunduğu isimler referans mektuplarıyla Gülen için seferber oldu. 16 Temmuz 2008 tarihinde hakim kararını açıklarken, "Sıra dışı yetenekte siyaset ve din bilimcisi" tanımını geniş anlamda yorumladı ve Gülen'in oturma iznini onayladı. Gülen'in 10 Ekim 2013 itibarıyla, Yeşil Kart ile 5 yılını doldurup Amerikan vatandaşı olmak hakkına erişmesi ise Fethullah Gülen'in ABD'den istenmesine dair meseleyi bir dış politika konusu olmaktan çıkardı. Gülen'in ABD vatandaşlığı hakkını kazanması ile ülke açısından bu mesele iç politika konusuna dönüştü. Gülen'in vatandaş olması durumunda ise iki ülke arasındaki anlaşma hükmünü yitirebiliyor.
HER SUÇLUYU İADE ETTİK
Türkiye'nin son 5 yılda ABD'ye verdiği suçluların başında, ABD ekonomisi için büyük önem taşıyan gayrimenkul finansman sistemi Mortgage skandalının kadın aktörü geliyor. Diane Frederick Atari, ülkesinde 50 milyon dolarlık kredi dolandırıcılığı nedeniyle aranıyordu. "Haraç alma, kara para aklama ve kredi alabilmek için yalan beyanda bulunma" suçlarından aranan Atari, 18 Şubat 2011'de ABD'ye iade edildi. nnTürkiye'nin 2009 yılında ABD'ye iade ettiği Ürdün uyruklu Fahed Kutkut, adam öldürmek ve büyük miktarda hırsızlıktan aranıyordu. nnYine 2009'da iade edilen Ukrayna uyruklu Yuri Zinchenko ise insan kaçakçılığı, kara para aklama, çete oluşturma suçlarından yargılanıyordu. nnİran uyruklu Sayed Hadi Mahdavi Mortazavi ise kara para aklama ve siber dolandırıcılıktan aranıyordu, ABD'ye iade edildi.
AZILI TERÖRİST VERİLDİ
Türkiye'den ABD'ye iade edilen en önemli isimlerden biri Irak'ta ABD askerlerinin ölümüne neden olduğu ileri sürülen Suriyeli Ahmed İbrahim el-Ahmed oldu. 2005- 2010 yılları arasında radyo dalgalarını kullanarak tetiklenen özel patlayıcı mekanizmaları ile ABD hedeflerine sayısız saldırılar düzenlenmesine yol açtığı tahmin edilen el-Ahmed'in Irak merkezli "1920 Devrim Tugayları" adlı grupla bağlantılı olduğu belirtiliyordu. El-Ahmed geçtiğimiz Ağustos ayında ABD'ye iade edildi. El-Ahmed için ABD Kırmızı Bülten yayınlamıştı. Dolandırıcılık suçundan aranan Brezilya kökenli Domingos Neto Trofino ise "suçun zamanaşımına uğramış olması" gerekçesiyle reddedilmişti.
BİR KİŞİ BEKLETİLİYOR
ABD'nin terör suçundan aradığı Ahmed Diini'nin iade süreci ise halen devam ediyor. Somali kökenli Diini, geçen Mart ayında kırmızı bültenle aranırken Türkiye'de yakalandıktan sonra sözleşme gereği, iade amaçlı tutuklandı. İki ülke arasındaki iade sözleşmesinin hükümleri gereği Diini, evrakları tamamlanana kadar İstanbul'da adı açıklanmayan bir cezaevinde tutuluyor.
ERSAN ATAR
