İnşaat sektörü, mortgage yasasıyla büyük patlama yapmaya hazırlanıyor. Ancak sistemin uygulanmasıyla ilgili çok sayıdaki altyapı sorunlarının giderilmesi şart.
Türkiye'de maliyeti 45 Milyon YTL'yi bulan 300 bin yeni konutun inşası için mortgage (ipotek bankacılığı) uygulaması bekleniyor. İhtiyaç duyulan bu konutların yapılması, inşaat sektöründe büyük canlanma sağlayacak. Ancak mortgage sisteminin Türkiye'de uygulanmasının önünde birçok engel bulunuyor. Bunların başında da sisteme 25-30 yıl gibi uzun vadelerde para sağlayacak bir fon yapısının olmaması, planlı arsa ve güvenli yapı üretiminin bulunmaması geliyor. Ayrıca Türkiye'de, 30 Bin YTL'lik bir banka kredisini geri ödeyecek kişi sayısının azlığı, düşük tasarruf düzeyi, bankaların yalnızca kısa vadeli fon toplayabilmeleri, ekonomideki kırılganlık, eksik altyapı ve planlamadaki eksiklik uygulamayı zorlayacak diğer unsurlar.
BANKA KREDİSİ ORANI DÜŞÜK Türkiye'de yaygın konut finansman sistemi içinde konut alımlarının yüzde 63'ü miras ile veya nakit alımla gerçekleşiyor. Geriye kalan alımların yüzde 23'ü ödünç parayla, yüzde 8'i kooperatif, yüzde 3'ü banka kredisi yolu ile gerçekleşiyor. Bu oran diğer ülkelerle kıyaslandığında çok düşük kalıyor. Banka kredilerinin en üst yüzde 10-15'- lik bir gelir grubuna hitap ediyor olması da ayrı bir sorun. Türkiye'de konutların yarısından fazlası ruhsatsız ve izinsiz. Yani mortgage için krediye uygun konut sayısı yetersiz. Konut kredilerinin GSYİH'ya oranı yüzde 0.5. Bu oran ABD'de yüzde 53, AB üyesi ülkelerin ortalaması ise yüzde 39.
MORTGAGE NE GETİRECEK? Mortgage sisteminin en önemli getirilerinden biri, sertifikalı yapı sahibi olmak olacak. Deprem ülkesi Türkiye sertifikalı yapı ile şu kazanımları sağlayacak: "Kadastrosu, tapusu, mülkiyet belgesi olan yapı, kesinlikle güvenli olacak. Yapının inşa edileceği arsa, planlı olacak. Binanın yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi anında çıkartılacak. Binada standartlara uygun yapı malzemesi kullanılacak ve bu belgelenecek. Yapının belirli aşamalarında denetim sağlanacak. Kullanım aşamasında da denetim yapılacak. Arsaya alınan izinlere kadar geriye doğru takip ve denetleme mümkün olacak."
