Prof. Dr. Aydın Ayaydın beyaz et üreticilerinin sorunlarına eğiliyor: Hormon tartışmalarından sonra iflasın eşiğine gelen beyaz et üreticileri ve satıcıları şimdi de tescil ücretini ödeyemedikleri için icralık oldu..
Erman Toroğlu'nun 'Tavuk etinde hormon olduğu' yolundaki iddiasından sonra, tavuk eti tüketimi oldukça azaldı. Gerek üreticiler, gerekse toptancılar iflasın eşiğine geldi. Yaşam mücadelesi veren beyaz etçiler, şimdi bir başka olayla daha sarsıldı. İstanbul Ticaret Borsası'na ciroları üzerinden binde 2 tescil ücretini ödeyemeyen beyaz etçiler, Borsa tarafından icra kıskacına alındı. Beyaz et üreticileri ve toptancılarının işlerinde kullandıkları otomobillere haciz uygulanmaya başlandı. Yakında otomobillerini de kaybetme sorunu ile karşı karşıya kalınca, sektörde iflaslar kaçınılmaz hale geldi.
SORUN NEREDEN KAYNAKLANIYOR? Piliç eti nasıl olmuşsa Ticaret Borsası kotasyonuna girmiş. Aslında bu işlem şeklen olmuş. Yani Borsa'da herhangi bir işlem yapıldığı yok. Fakat 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun 46. maddesine göre, Borsa'ya kote edilen malların alım-satım muamelelerinin tescil zorunluluğu getirilmiştir. Bu madde uyarınca piliç eti de Borsa'- ya kote edildiğinden, ciroları üzerinden binde 2 oranına kadar Ticaret Borsaları Meclis kararı ile belirlenen tescil bedeline tabidir.
TİCARET BORSASI'NA ÖDEME ŞART İşte sorun burada başlıyor. Piliç üreticileri ve her türlü satıcıları Ticaret Borsası'nda herhangi bir işlem yapmadıkları halde, kote olmalarından ötürü 30 kilonun üzerindeki satışlarından binde 2 tescil ücreti ödemek zorunda kalıyor. Yani bir piliç üreticisi tarafından satış bedelinin binde 2'si ödenmesine rağmen, aynı piliç 3 el değiştirmiş ve 30 kilonun üzerinde satılmışsa, 3 kez daha binde 2 ücret ödenecek. Dikkat ederseniz aynı piliç için satış bedelinin binde 8 oranı, hiç bir katkı sağlamamış olan Ticaret Borsası'na ödenme zorunluluğu var. Yasanın ilgili bu maddesi ülkemizin değişik illerinde de farklı uygulanıyor. İstanbul Ticaret Borsası binde 2 oranı uygularken, Ankara, İzmir ve Adapazarı binde 1 oranı uyguluyor. Anadolu'daki diğer iller ise hiç uygulamıyor. İstanbul'daki beyaz et üreticileri, Ticaret Borsası tarafından tahakkuk edilen milyarlarca lira tescil ücretini ödeyemedikleri için aynı kanunun 46. maddesine göre bir de yüzde 50 gecikme zammı ödemek durumunda kalıyor. Zaten sıkıntı içinde olan sektör, tescil ücretini ödeyemedikleri için Ticaret Borsası tarafından icra takibi sonucu işyerlerini ve ticari vasıtalarını kaybetmek durumuna geldi. Beyaz et üreticileri ve toptancıları, bu konuda AB ülkelerindeki uygulamaları öğrenmek için İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda ve İsveç'in Türk büyükelçiliği ile ticaret müşavirliklerine başvurmuş. Gelen cevaplar, o ülkelerde böyle bir uygulamanın olmadığı şeklinde olmuş.
TEK UMUT, BAŞBAKAN ERDOĞAN Beyaz etçiler çalmadık kapı bırakmamışlar. Sanayi Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve TOBB Başkanlığı'ndan hiç bir sonuç alamamışlar. Tek ümitleri Başbakan Erdoğan kalmış. Eğer Başbakan Erdoğan'dan da bu soruna çare bulamazlarsa, sektör iflasla baş başa kalacak. Olan beyaz et tüketicilerine olacak. Bu kez beyaz et 3-4 misli fiyattan ancak bulunabilecek. Başbakan Erdoğan'a ulaşıp, yasal düzenleme yapamadıkları takdirde kuşkusuz beyaz et sektörü büyük yara alacaktır.
